الهام بهروزی
جامعه رسانه استان بوشهر امروز تحت تاثیر ظهور شبه‌خبرنگاران
و سودجویانی با عنوان فعال رسانه و مفسران مدعی خبرنگار بودن در شبکه‌های مجازی، به
محاق رفته است. شوربختانه قریب به یک سال است که انتشار اخبار زرد و سرک کشیدن در
حریم اشخاص، از سوی برخی رسانه‌های نوظهور یا رسانه‌هایی با سابقه جعلی، هویت
رسانه استان را مخدوش کرده و اصالت آن را تحت شعاع قرار داده است.
بی‌شک چنین شرایطی زیبنده استانی چون بوشهر با آن سابقه
تاریخی در حوزه مطبوعات نیست! این استان به واسطه وجود خبرگزاری‌های فعال، دو
روزنامه استانی و منطقه‌ای فعال و مطالبه‌گر و هفته‌نامه‌های باسابقه و کنشگر
توانسته در حوزه جنوب، در بعد اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی گام‌های استواری بردارد تا
جایی که امروز در این اقلیم، شاهد فعالیت خبرنگاران و روزنامه‌نگاران دغدغه‌مندی
هستیم که با نگارش و انتشار اخبار، گزارش‌ها و گفت‌وگوها ضمن بازنمایی مصائب و
مشکلات اجتماعی، اقتصادی و… که در جامعه نمود پررنگی دارند، فرصت‌ها و ظرفیت‌های
بالقوه استان را عرصه‌های مختلف مورد تحلیل، تفسیر و پردازش قرار می‌دهند.
طبیعی است وجود این خبرنگاران که در آرامش و بحران، در متن
رسانه مانده و بر اساس تعهد، تخصص و تجربه خود دائم در حال انعکاس مسائل جامعه و
واقعیت آن هستند، دلیلی برای تحرک جامعه رسانه شده است؛ اما در این میان، دو، سه
سالی است که رسانه استان با یک تهدید جدی روبه‌رو شده و آن هم ظهور و یکه‌تازی یک‌سری
خبرنگار یک‌شبه و سهم‌خواه است که به برکت هنر «کپی‌پیست» نام خبرنگار را یدک می‌کشند!
متاسفانه این رسانه‌ها هر از چند گاهی از بی‌سوژگی، اعتبار
و آبروی افرادی را نشانه گرفته و با داستان‌سرایی و خبرهایی ساختگی در شبکه‌های
مجازی نه تنها حریم شخصی این افراد را نشان گرفته، بلکه اعتبار رسانه‌ای استان را
به سمت قهقرا سوق می‌دهند و ظاهرا هیچ نهاد نظارتی هم برای برخورد با این انگ‌زنی‌ها
و هتک حرمت‌ها اهتمامی از خود نشان نمی‌دهد.
وضعیت موجود موجب واکنش عده‌ای از اهالی رسانه استان که
سابقه دیرینه‌ای در حوزه مطبوعات دارند، شده و به شکل مختلف اعتراض خود را به رخ می‌کشند؛
اما ظاهرا گوش شنوایی برای شنیدن این نقدها و اعتراضات تا این لحظه وجود نداشته
است. بی‌شک توسعه فضای رسانه‌ای و افزایش جامعه خبرنگاری استان، هرگز چیزی نیست که
کسی با آن مخالف باشد اما آنچه موجب نگرانی و اعتراض فعالان حوزه رسانه شده، وجود
افرادی بدون سابقه و دانش خبرنگاری به نام خبرنگار است که با اتکا بر شیوه کپی-
پیست، از دستاورد دیگر خبرنگاران و خبرگزاری‌ها، بهره گرفته و با انتشار آن در
شبکه‌های اجتماعی و برخی از سایت‌ها و کانال‌ها، یک‌شبه خبرنگار می‌شوند؛ خبرنگارانی
که نه ارکان خبرنویسی و نه علائم سجاوندی و کاربرد آن را می‌شناسند.
کم‌سوادی این دسته از افراد از درز نوشته‌هایشان بیرون می‌زند.
آن‌ها عموما به‌جای پرداخت موضوعات روز جامعه و مسائل و مشکلات، دائم در حال غرض‌ورزی
و تسویه حساب با مدیران و مسوولان و برخی از اهالی رسانه یا تعریف و تمجید از آن‌ها
هستند و در این راه تا بدانجا زیاده‌روی کرده‌اند که خود امروز به یکی از مسائل و
مشکلات جامعه رسانه استان مبدل شده‌اند. مسلما اگر این افراد می‌خواهند جزئی از
جامعه خبری استان شوند، می‌توانند با بازنگری در شیوه خود و برخورداری از آموزش‌های
لازم و آشنا شدن با الفبای خبرنگاری، در کسوت یک خبرنگار ظاهر و به کار شریف و
دشوار خبرنگاری مشغول شوند. قطعا، بازی با آبروی افراد و سهم‌خواهی از این مدیر و
آن مدیر، زیرآب‌زدن این رسانه و آن رسانه، نامش خبرنگاری نیست.
از دید کارشناسان حوزه رسانه، یکی از آفت‌هایی که جامعه
رسانه کشور و به‌ویژه استان بوشهر با آن روبه‌رو شده، افزایش قارچ‌گونه خبرنگارنماها
و شبه‌رسانه‌ها در خلأ نظارت دستگاه‌های متولی است؛ چراکه این افراد با توریه‌گویی
و بی‌اخلاقی اعتبار رسانه را نشانه و با بدعت در خبرنگاری، این حرفه را به سخره
گرفته‌اند. البته این افراد از سوی مخاطب هوشمند هیچ‌گاه شنیده نمی‌شوند؛ چون این
مخاطب در دریافت پیام رسانه‌ها در حوزه شناختی منفعل ظاهر نمی‌شود و محتوای خبر را
مورد ارزیابی، تحلیل و تفسیر قرار داده، سپس به آن واکنش نشان می‌دهد.
این‌جاست که سواد رسانه‌ای بیش از هر زمانی اهمیت خود را به
رخ می‌کشد که خبرنگاران و روزنامه‌نگاران بیش از قشرهای دیگر باید به مهارت‌های آن
مجهز باشند تا در کارشان دچار بی‌هدفی، سردرگمی و ناتوانی نشوند. از دید برخی از
خبرنگاران، این خبرنگارنماها برای خبرنگار شدن چاره‌ای جز آموختن دانش خبرنگاری و کسب
مهارت‌های سواد رسانه‌ای ندارند.
از دید همین افراد، ظهور این خبرنگارنماها به‌دلایل و
انگیزه‌های مختلف شکل گرفته؛ گاهی شهرت‌طلبی و جاه‌طلبی و گاه خواسته‌ها و نیازهای
مادی موجب گرایش افراد بدون تخصص و ناآگاه به علم روزنامه‌نگاری به خبرنگاری می‌شود.
به گفته آن‌ها، همین وام خبرنگاری که سال گذشته برای خبرنگاران تحت عنوان مشاغل
خانگی مصوب شد، موجب شد که عده‌ای برای برخورداری از این امتیاز، رزومه‌ای ساختگی
برای خود در حوزه رسانه ساخته تا بتوانند صاحب این وام شوند یا مزایایی که صندوق
اعتباری هنر برای خبرنگاران در سال‌های کرونایی در نظر گرفت، موجب شد که برخی از
افراد بی‌ربط به خبرنگاری با ثبت نام در این صندوق، عنوان خبرنگار را بگیرند.
به عقیده این فعالان رسانه، این افراد، به حدی حرفه
خبرنگاری را دست‌کم گرفته‌اند که با کپی کردن مطالب تخصصی و نشاندن نام خود بر آن
در نشریات و سایت‌ها به خودنمایی می‌پردازند، قطعا این رویه با نظارت دقیق و کاملا
اصولی و منظم ریشه‌کن خواهد شد و امیداوریم اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هر چه
زودتر برای پایش و خانه‌تکانی جامعه رسانه عزم خود را جزم کند.
از دید این خبرنگاران، مسائل و مشکلات جامعه امروز به حدی
است که نباید وجود خبرنگارنماها و شبه‌رسانه‌ها ذهن اهالی رسانه را از متن به
حاشیه ببرد؛ منتها بی‌اخلاقی و سوءاستفاده این خبرنگارنماها تا بدانجا پیش رفته که
امروز با فرافکنی اعتبار رسانه را به خطر انداخته‌اند. این در حالی است که رسانه در
شرایط کنونی نیاز به تمرکز کافی برای پرداختن به مسائل مهم روز چون گرانی، حجاب
و… دارد.
این فعالان رسانه بر این باورند جامعه رسانه استان امروز به
یک پایش و خانه تکانی اساسی نیاز دارد. همچنین لزوم شکل‌گیری هیات نظارت بر رسانه
در استان‌ها بیش از هر زمانی احساس می‌شود تا رسانه از غیررسانه و خبرنگار از
غیرخبرنگار بازشناسی شود.
یادآوری می‌شود، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در عصر کنونی که عصر
انفجار اطلاعات و ظهور پدیده‌های نویی چون متاورس و… است، بایستی برای کسب سواد
رسانه‌ای، ساختارهاي دانش خود را در پنج حوزه تقويت كنند که شامل تاثيرات رسانه‌اي،
محتواي رسانه‌اي، صنايع رسانه‌اي، جهان واقعي و خويشتن می‌شود. در این صورت است که
یک خبرنگار می‌تواند به شکل حرفه‌ای از عهده کار طاقت‌فرسای خبرنگاری برآید و زخم‌های
ناسور جامعه پیرامونی و جامعه خبرنگاری را درمان و از رفتن به بیراهه خودداری کند.
source