چرا مقایسه بد است؟

 درمانگر ۱۸؛

وقتی خود را با دیگران مقایسه می‌کنیم، به جای اینکه روی استعدادها و توانایی‌های خود متمرکز شویم، تلاش می‌کنیم تا به استانداردهایی برسیم که ممکن است اصلاً مناسب ما نباشد!

خبرگزاری آنا، آرزو آقاجانی: در دنیای مدرن مقایسه با دیگران به یکی از رفتارهای رایج افراد تبدیل شده و همه چیز از شبکه‌های اجتماعی گرفته تا دوست و آشنا و خانواده عملاً ما را به مقایسه خود با دیگران تشویق می‌کند. در این میان به نظر می‌رسد ما در رابطه با موفقیت‌های شغلی، زیبایی‌ ظاهری یا دستاوردهای شخصی همواره خود را در یک مسابقه بی‌پایان با اطرافیانمان می‌بینیم.

اما چرا این مقایسه‌ها مخرب است؟ و چگونه می‌توانیم از آن‌ها اجتناب کنیم؟ پاسخ در این است که مقایسه نه تنها به بهبود شرایط ما کمکی نمی‌کند، بلکه به خودآگاهی، رضایت از زندگی و رشد فردی ما آسیب می‌زند.

مقایسه، نابودکننده عزت نفس

یکی از بزرگ‌ترین معایب مقایسه، تأثیر مخرب آن بر عزت نفس است. وقتی خود را با دیگران مقایسه می‌کنیم، معمولاً فقط جنبه‌های مثبت آن‌ها را می‌بینیم و نقاط ضعف خود را برجسته می‌کنیم. این امر باعث می‌شود که خودمان را کمتر از دیگران ببینیم و اعتماد به نفس خود را از دست بدهیم. این حس کمبود ممکن است به تدریج در ذهن ما تثبیت شده و باعث شود خودمان را ناتوان ببینیم. عزت نفس، یکی از مهم‌ترین عوامل در رشد فردی است و از دست دادن آن می‌تواند ما را از دستیابی به اهداف واقعی خود دور کند.

مقایسه منجر به حسادت و ناکامی می‌شود

وقتی دیگران را موفق‌تر، زیباتر یا خوشبخت‌تر از خود می‌بینیم، اغلب احساس حسادت در ما شکل می‌گیرد. حسادت، نه تنها احساسی منفی است، بلکه می‌تواند روابط انسانی را هم تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است احساس کنیم که افراد دیگر مستحق موفقیت‌هایشان نیستند یا حتی از شادکامی آن‌ها رنج ببریم. این وضعیت می‌تواند باعث شود که تمرکز خود را از تلاش برای بهتر شدن برداریم و به جای آن، روی شکست دیگران تمرکز کنیم. در نتیجه، به جای دستیابی به پیشرفت‌های شخصی، در باتلاقی از حسادت و ناکامی فرو می‌رویم.

مقایسه واقعیت را تحریف می‌کند

مقایسه با دیگران معمولاً واقعیت را تحریف می‌کند. ما فقط جنبه‌های خاصی از زندگی دیگران را می‌بینیم؛ جنبه‌هایی که خودشان انتخاب کرده‌اند به نمایش بگذارند. در فضای مجازی، اکثر افراد جنبه‌های مثبت و برجسته زندگی خود را به نمایش می‌گذارند و مشکلات و ناکامی‌هایشان را پنهان می‌کنند. این تصویر غیرواقعی باعث می‌شود که تصور کنیم همه افراد موفق و خوشحال هستند، جز ما. در حالی که واقعیت پیچیده‌تر از آن چیزی است که در ظاهر می‌بینیم.

مقایسه باعث از بین رفتن تمرکز بر مسیر شخصی می‌شود

هر فرد مسیری منحصربه‌فرد در زندگی دارد. اهداف، نیازها و ارزش‌های هر شخص با دیگران متفاوت است. وقتی خودمان را با دیگران مقایسه می‌کنیم، تمرکز خود را از مسیر شخصی‌مان از دست می‌دهیم. ممکن است به جای تمرکز بر روی اهدافی که برای ما معنادار است، سعی کنیم به دستاوردهایی برسیم که صرفاً برای رقابت با دیگران است. این رفتار نه تنها ما را از خوشبختی واقعی دور می‌کند، بلکه باعث می‌شود انرژی و زمان خود را در مسیرهایی تلف کنیم که با نیازهای ما همخوانی ندارند.

مقایسه می‌تواند موجب اضطراب و استرس شود

مقایسه دائمی با دیگران می‌تواند منجر به اضطراب و استرس شدید شود. وقتی همیشه احساس می‌کنیم که باید با دیگران رقابت کنیم و بهتر از آن‌ها باشیم، فشار روانی زیادی بر خود وارد می‌کنیم. این استرس مداوم می‌تواند به سلامت جسمی و روانی آسیب برساند. افراد ممکن است دچار بی‌خوابی، افسردگی یا حتی اختلالات اضطرابی شوند. این فشار نه تنها به خودمان آسیب می‌زند، بلکه بر روابطمان با دیگران نیز تأثیر منفی می‌گذارد.

مقایسه، مانع رشد واقعی است

رشد فردی از طریق شناخت و پذیرش نقاط قوت و ضعف خودمان به دست می‌آید. وقتی خود را با دیگران مقایسه می‌کنیم، به جای اینکه روی بهبود مهارت‌ها و توانایی‌های خود تمرکز کنیم، تلاش می‌کنیم تا به استانداردهایی برسیم که ممکن است اصلاً مناسب ما نباشند. این مسئله باعث می‌شود که به جای اینکه روی خودمان کار کنیم، همیشه به دنبال تأیید و تحسین دیگران باشیم. رشد واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که ما به جای مقایسه، به دنبال بهبود نسخه قبلی خود باشیم.

راهکارهایی برای مقابله با مقایسه

حال که به معایب مقایسه پرداختیم، باید ببینیم که چگونه می‌توانیم از این عادت مخرب جلوگیری کنیم. اولین قدم، شناخت و پذیرش این واقعیت است که هر فرد مسیری متفاوت در زندگی دارد. مقایسه خود با دیگران ناعادلانه است؛ زیرا شرایط، استعدادها و اهداف هر فرد منحصر به فرد است.

یکی از راهکارهای مؤثر این است که به جای مقایسه خود با دیگران، خودمان را با گذشته‌مان مقایسه کنیم. به دستاوردهای قبلی خود نگاه کنیم و به پیشرفت‌هایی که تاکنون داشته‌ایم افتخار کنیم. همچنین، مهم است که برای اهداف شخصی خود برنامه‌ریزی کنیم و بر روی آن‌ها تمرکز کنیم، بدون اینکه به موفقیت‌های دیگران توجه کنیم.

علاوه بر این، استفاده کمتر از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به کاهش مقایسه کمک کند. شبکه‌های اجتماعی به شدت در ایجاد تصورات نادرست از زندگی دیگران نقش دارند و کمتر وقت گذراندن در آن‌ها می‌تواند به بهبود احساسات و افکارمان کمک کند.در نهایت، تمرکز بر قدردانی از آنچه داریم و قدردان بودن از لحظه حال، می‌تواند ما را از دام مقایسه نجات دهد. با تمرکز بر نقاط قوت خود و قبول اینکه نقص‌ها بخشی از تجربه انسانی هستند، می‌توانیم به جای مقایسه خود با دیگران، روی مسیر رشد و توسعه شخصی خودمان تمرکز کنیم.