جوان آنلاین: پلمب شدن دوباره معدن زمستان یورت آزادشهر، هفت سال بعد از حادثه مرگباری که به قیمت جان ۴۳ معدنچی تمام شد، حکایت از این دارد که وعده‌های داده شده آن سال بر زمین مانده‌بود. حالا در چهلمین روز وقوع حادثه مرگبار معدن معدنجوی طبس که به مرگ ۵۳ کارگر منجر شد، دولت بار دیگر وعده ایمن‌سازی و رسیدگی به حقوق معدنچیان داده‌است. باید دید این وعده‌ها در رسیدگی به وضعیت معادن کشور نقطه‌ای عطف در کاهش حوادث است یا وعده‌ای که بار دیگر بر زمین خواهد ماند.
حادثه انفجار در معدن زغال‌سنگ «معدنجو»ی طبس ساعت ۲۱ شنبه۳۱ شهریور همزمان با انفجار گاز متان اتفاق افتاد و تلاش امدادگران برای نجات افراد گرفتار شده تا ۸۰ ساعت پس از حادثه به سرانجام رسید. در جریان عملیات امداد، پیکر ۴۹ معدنچی و ۱۶ مصدوم از قعر زمین خارج شد که با مرگ چهار نفر از مصدومان در بیمارستان، شمار قربانیان به ۵۳ نفر رسید.
پیشگیری، شاید وقتی دیگر
مرگ غم‌انگیز ۵۳ معدنچی در معدن معدنجوی طبس اتفاقی بود که مثل مرگ‌های جمعی در اتفاق‌ها و سوانحی که در کشور اتفاق می‌افتد، افکار عمومی را بار دیگر تحت‌تأثیر قرار داد. در پس خسارت‌های مالی و جانی ناشی از این حوادث همواره خانواده قربانیان و مردم یک مطالبه را مطرح می‌کنند و آن اینکه سازوکار‌های قانونی برای جلوگیری از این اتفاق‌ها به کار گرفته شود تا خانواده‌های دیگری داغدار نشوند. ساعت ۱۱:۳۰ روز چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ حادثه انفجار در معدن زغال‌سنگ زمستان یورت آزادشهر اتفاق افتاد و در جریان آن ۴۳ معدنچی جان باختند و بیش از ۱۰۰ نفر هم زخمی شدند. قرار بود بعد از آن حادثه تلاش‌ها برای ایمن‌سازی معادن و رسیدگی به وضعیت معدنچیان به کار گرفته شود، اما این اتفاق روی نداد به طوری که حالا بعد از گذشت هفت سال از وقوع آن حادثه دادستان استان گلستان تیمی را مأمور بررسی وضعیت معادن این استان کرد و مأموران مورد نظر بعد از بررسی وضعیت معدن زمستان یورت، آن را پلمب کردند.
پلمب زمستان و شرق کلات
بر اساس اعلام اداره صمت استان گلستان، ۱۶ معدن زغال‌سنگ در شهرستان‌های علی‌آبادکتول، رامیان، آزادشهر و مینودشت فعالیت می‌کنند و حدود ۲ هزار کارگر در این معادن مشغول کار هستند. حیدر آسیابی، رئیس کل دادگستری گلستان دو روز قبل اعلام کرد پس از حادثه معدن طبس به دادستان‌های شهرستان‌های علی آبادکتول، رامیان، آزادشهر و مینودشت مأموریت داده شد، به صورت ویژه، وضعیت معادن زغال‌سنگ این شهرستان‌ها را بررسی کنند که معدن زمستان یورت به علت عدم‌رعایت مسائل بهداشتی و ایمنی و معدن زغال‌سنگ شرق کلات هم تا زمان رفع نواقص ایمنی پلمب شد و تا زمانی که کمیته کارشناسی شامل اداره کار، اداره صمت، اداره استاندارد، اداره بهداشت و کارشناس رسمی دادگستری، ایمنی و بهداشت این معادن را تأیید نکنند این معادن باز نمی‌شود.
تضییع حقوق کارگران
حیدر آسیابی ادامه داد: یکی از دیگر مواردی که به صورت ویژه به آن ورود کرده‌ایم، موضوع قرارداد‌های کارگری در معادن زغال‌سنگ است که بررسی‌ها نشان می‌دهد در برخی موارد با کارگرانی که بعضی از آن‌ها تا ۱۵ سال سابقه کار در معدن دارند، قرارداد‌های سه ماهه بسته می‌شود، در حالی که بر اساس قانون، قرارداد سه ماهه برای بررسی صلاحیت و توان نیروی کار بسته می‌شود و کارگری که ماه‌ها و سال‌ها است قرارداد وی تمدید می‌شود و در معدن کار می‌کند، به این معناست که صلاحیت کار دارد و باید با آن‌ها قرارداد‌های بلندمدت منعقد شود. ایراد مهم دیگری که در بررسی‌ها به دست آمده، این است که در مواردی با همه کارگران شاغل در معدن قرارداد یکسان منعقد و حق بیمه آن‌ها به عنوان کارگر ساده رد می‌شود، در صورتی که کارگری که در عمق معدن کار می‌کند باید حقوق و حق بیمه وی متفاوت باشد. اگر در بررسی‌ها قصور و بی‌توجهی نسبت به حقوق کارگران و ایمنی معدن محرز شود، برخورد قانونی و قضایی لازم صورت خواهد گرفت.
منافع در خدمت پیمانکاران
سپردن معادن به دست پیمانکاران یک خطر همیشگی به همراه دارد. این موضوع در همه سازوکار‌های دولتی مصداق دارد. در این سازوکار‌ها افرادی که نطفه دولتی دارند، بخشش‌هایی از بدنه دولتی را به صورت پیمانکاری اجاره می‌کنند. پیمانکاران عمدتاً برای دریافت منافع مالی بیشتر در اولین گام کارگران را با قرارداد‌های کوتاه‌مدت با حداقل حقوق به کار می‌گیرند و تلاش می‌کنند از پوشش بیمه‌ای هم فرار کنند، بنابراین وقتی حادثه‌ای اتفاق می‌افتد، دولتی‌ها برای فرار از مسئولیت پیمانکار بودن متولی را مورد توجه قرار می‌دهند. هر انسان برای کار کردن به امنیت شغلی، درآمد کافی و ایمنی در محل کار نیاز دارد و این‌ها حقوق اولیه و بدیهی هر انسانی است که مشغول کار است، اما شرایط دشوار زندگی سبب شده‌است معدنچیان و بسیاری از کارگران بدون امنیت شغلی، بدون درآمد کافی و بدون داشتن امنیت در محل کارشان مشغول کار شوند. در چنین شرایطی مشخص نیست سازوکار‌های نظارتی از جمله بازرسی‌های وزارت صمت و وزارت کار و رفاه اجتماعی چرا نسبت به ضعف ایمنی مراکز کار، قرارداد‌های سست و حقوق‌های ناچیز منفعل هستند. چرا دادستان‌ها تا زمانی که حادثه‌ای ناگوار روی ندهد، وضعیت‌های مورد نظر را بررسی نمی‌کنند که اگر این کار را می‌کردند، معدن معدنجو قربانی نمی‌گرفت و دو معدن دیگر دراستان گلستان دوباره پلمب نمی‌شد.
دلایل روشن
همه کسانی که در حوزه معادن فعال هستند، می‌دانند مهم‌ترین عوامل مؤثر در بروز حوادث معادن زغال‌سنگ، تولید گاز زغال (متان)، انفجار گاز‌های متصاعده، مکانیزه نبودن عملیات استخراج، سقوط و لغزش در لایه‌های سست و ماندن زیر آوار، گیر کردن بین ماشین‌آلات یا اجسام سخت و تجهیزات به دلیل محدودیت فضا است، بنابراین روشن است که توجه به ساختار‌های پیشگیرانه موارد مورد اشاره می‌تواند به حفظ جان معدنچیان کمک کند.
اقدام‌های بعد از حادثه طبس
احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در چهلمین روز حادثه مرگبار طبس اعلام کرد که براساس قرارداد جمعی که بین کارگران و بهره‌برداران معادن امضا خواهد شد، کارگران علاوه بر نظام حقوق – دستمزد از سود معادن سهم خواهند داشت. فرزانه صادق‌مالواجرد وزیر راه هم اعلام کرد با تلاش‌های انجام شده ۵۳ خانواده حادثه‌دیده معدن طبس که فاقد مسکن بوده یا مسکن در خور شأن نداشتند، خانه‌دار شدند. وی تأکید کرد: با مصوبه دولت و تأکید رئیس‌جمهور، ۵۰ درصد هزینه تأمین مسکن بازماندگان معدن طبس توسط دولت پرداخت می‌شود و اقساط ماهانه این واحد‌ها در سال سوم آغاز خواهد شد که البته تلاش ما این است که اقساط مسکن کمتر شود.
ثمره تلاش‌ها
از زمان وقوع حادثه تلاش‌های امدادگران و دولتمردان برای رسیدگی به وضعیت حادثه به جریان افتاده‌است. هزینه‌های بسیاری در این‌باره صرف شده‌است که مهم‌ترین آن از دست رفتن جان ۵۳ انسان بی‌گناه بود، با این حال مطالبه بازماندگان و افکار عمومی همان چیزی بود که قبلاً مطرح بود و اگر برای این کار سرمایه‌گذاری شده‌بود، حالا مجبور به پرداخت خسارت نبودیم.
source