باکتری‌های بدن انسان؛ مهمانانی که بیشتر از میزبان هستند!

حقایق علمی ۹۳؛

شاید باورش سخت باشد، اما تعداد باکتری‌های بدن از تعداد سلول‌های انسانی بیشتر است! این موجودات میکروسکوپی نقش حیاتی در سلامتی و ایمنی بدن ایفا می‌کنند.

به گزارش خبرگزاری آنا، بدن انسان برخلاف تصور عمومی به خودیِ خود یک اکوسیستم زنده است که بیش از آن‌که متعلق به خود ما باشد، متعلق به میلیارد‌ها میکروارگانیسم دیگر است! مطالعات نشان می‌دهد که به ازای هر سلول انسان، حدود ۱.۳ باکتری در بدنمان وجود دارد. این مجموعه گسترده از باکتری‌ها که به عنوان میکروبیوم انسان (Human microbiome) شناخته می‌شوند، یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین سازوکار‌های بدن ما محسوب می‌شوند.

میکروبیوم انسانی شامل تمامی میکروارگانیسم‌هایی است که در بدن انسان زندگی می‌کنند. این میکروارگانیسم‌ها شامل انوع باکتری، ویروس، قارچ و پروتوزوآ (Protozoa) می‌شود. بیشترین تمرکز این موجودات در دستگاه گوارش، به خصوص در روده ماست. در واقع، تعداد باکتری‌های موجود در روده انسان به قدری زیاد است که وزن آنها ممکن است تا ۲ کیلوگرم برسد!

باکتری‌ها در بدن انسان نقش‌های بسیار مهمی ایفا می‌کنند. برخی از باکتری‌های روده به هضم مواد غذایی کمک می‌کنند. آنها قادرند ترکیبات پیچیده‌ای مانند فیبر را تجزیه کرده و مواد مغذی تولید کنند. باکتری‌های مفید به بدن کمک می‌کنند تا از خود در برابر میکروب‌های مضر دفاع کند. آنها به عنوان یک سد دفاعی عمل کرده و سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند.

برخی باکتری‌های روده ویتامین‌هایی مانند ویتامین K و گروهی از ویتامین‌های B را تولید می‌کنند. شاید عجیب به نظر برسد، اما تحقیقات نشان داده که بین میکروبیوم روده و سلامت روان ارتباط وجود دارد. این ارتباط به عنوان «محور روده-مغز» شناخته می‌شود و ممکن است در تنظیم خلق و خو و کاهش استرس نقش داشته باشد.

هرچند وجود باکتری‌ها برای بدن ضروری است، تعادل آنها اهمیت زیادی دارد. برهم خوردن این تعادل، که به عنوان دیس‌بیوزیس (dysbiosis) شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند چاقی، دیابت، التهاب روده و حتی بیماری‌های قلبی شود. عواملی مانند مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها، رژیم غذایی ناسالم و استرس می‌توانند این تعادل را بر هم بزند.

میکروبیوم انسانی در دهه‌های اخیر توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. دانشمندان در تلاش‌اند تا ارتباط بین میکروبیوم و بیماری‌ها را بهتر درک کنند. این تحقیقات ممکن است به توسعه درمان‌های جدیدی برای بیماری‌های مزمن و اختلالات روانی منجر شود. 

باورش سخت است، اما بدن انسان، فراتر از آن‌که یک موجود زنده مستقل تلقی شود باید آن را خانه‌ای برای میلیارد‌ها موجود کوچک برشمرد. این همزیستی نشان می‌دهد که سلامتی ما به همان اندازه که به خود ما بستگی دارد، به تعادل و تعامل با این مهمانان کوچک نیز مرتبط است.