نگاهی به درخواست اروپا از آمریکا برای دریافت تضمین امنیتی
نشست ریاض میان وزرای خارجه و نمایندگان روسیه و آمریکا در حالی پیرامون روابط دو جانبه و جنگ اوکراین برگزار شد که همزمان مواضعی قابل توجه از سوی مقامات اروپا پیرامون این مذاکرات صورت گرفت. یکی از مهمترین مسائل مطرح در این زمینه اصرار بر تضمین امنیتی دادن آمریکا به اوکراین بوده است چنانکه «کِر استارمر» نخست‌وزیر انگلیس می‌گوید که ایالات متحده باید تضمین امنیتی برای اوکراین برای بازدارندگی روسیه ارائه دهد. تعهد امنیتی ایالات متحده تنها راه تضمین صلح پایدار در اوکراین است. رهبران اروپایی گفته اند آماده ارائه تضمین های امنیتی به اوکراین هستند و هشدار داده اند که موافقت کی‌یف با آتش بس بدون هرگونه توافق صلح با مسکو خطرناک است. در همین حال زلنکسی رئیس جمهور اوکراین در دیدار با «جی‌دی ونس» معاون دونالد ترامپ در مونیخ تأکید کرد که پیش از هر مذاکره‌ای روسیه، نیاز به «تضمین‌های امنیتی» و طرحی مشترک برای صلح از طرف آمریکا دارد.
نگاهی بر واژه تضمین امنیتی
این درخواست اروپا در حالی مطرح شده است که در باب تضمین امنیتی برای اوکراین و اروپا دو گزینه می‌تواند مورد ارزیابی قرار گیرد.
نخست؛ اجرای خواسته‌های روسیه
نگاهی بر مواضع مقامات روسیه نشان می‌دهد که آنچه موجب جلوگیری از اقدام نظامی آنها علیه اوکراین و کنار نهادن دیدگاه تهدید محور نسبت به اروپاست چند اصل غیر قابل گذشت دارد.
«نبنزیا️» نماینده دائم روسیه در سازمان ملل در جلسه شورای امنیت عنوان می‌کند اوکراین، جمهوری خلق دونتسک و لوگانسک و همچنین مناطق خرسون و زاپوروژیه را برای همیشه از دست داده است.آینده اوکراین باید یک کشور غیرنظامی باشد، غیر همسو با هیچ بلوکی. اجرای توافقات جدید در مورد اوکراین باید توسط یک دولت در کی یف که برآمده انتخابات دموکراتیک است، انجام شود.
در همین حال سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که مسکو از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) باید از وعده سال ۲۰۰۸ خود مبنی بر عضویت اوکراین در این ائتلاف نظامی تحت رهبری آمریکا صرف‌نظر کند و اوکراین نیز بی‌طرفی را بپذیرد.ماریا زاخارووا گفت که عضویت اوکراین در ناتو برای روسیه غیرقابل‌قبول است، در عین حال صرفاً جلوگیری از پیوستن اوکراین به این ائتلاف نیز دیگر برای مسکو کافی نیست. زاخارووا گفت که اوکراین باید به موضع اعلامیه حاکمیت خود در سال ۱۹۹۰ بازگردد؛ اعلامیه‌ای که در آن کی‌یف تاکید کرده بود کشوری بی‌طرف دائمی تبدیل خواهد شد، در بلوک‌های نظامی شرکت نخواهد کرد و بدون سلاح هسته‌ای باقی خواهد ماند. وی با بیان اینکه «این بهترین تضمین برای امنیت آن [اوکراین] خواهد بود»، تاکید کرد که نه عضویت در ناتو و نه مداخله غرب «تحت پوشش نیروهای حافظ صلح» نمی‌تواند چنین امنیتی را برای اوکراین فراهم کند.
پیش از این نیز پوتین رئیس جمهور روسیه عنوان کرده بود که تا زمان حضور زلنسکی در مسند قدرت صلحی با اوکراین صورت نخواهد گرفت.
دوم؛ رویکرد به خواسته‌های اروپا و اوکراین
نگاه دیگر در باب واژه ضمانت‌های امنیتی را در تحقق اهداف اروپا می‌توان جستجو کرد. این بدان معناست که اروپایی‌ها در کنار افزایش سهم خود در بودجه ناتو، خواستار آن هستند تا آمریکا همچنان به ارسال کمک‌های تسلیحاتی به اوکراین ادامه دهد بویژه آنکه «آرمین پاپرگر» مدیر عامل شرکت صنایع دفاعی آلمانی «راین متال گفت که هیچ گونه ذخایر تسلیحاتی در انبارهای اروپا و اوکراین باقی نمانده است. در همین حال اروپایی‌ها در نشست‌های روزهای اخیر خواستار آن شده‌اند تا آمریکا حضور نظامی اروپا به عنوان حافظان صلح در اوکراین را پذیرفته و ناتو را نیز تقویت نماید. به عبارتی دیگر اتحادیه اروپا رسما خواستار ادامه جنگ با روسیه است و هر مذاکره‌ای در شرایط کنونی که بخش زیادی از خاک اوکراین در دست روسیه است و مسکو نیز در وضعیت مطلوب اقتصادی و جایگاه جهانی قرار دارد را رسما وضعیتی می‌دانند که غرب جز امتیاز دادن گزینه‌ای در پیش رو نخواهد داشت. بر این اساس اصل اول برای اروپایی‌ها تسلیح اوکراین و حداقل دادن وعده عضویت آن در اتحادیه اروپاست هر چند که برخی اعضای اتحادیه رسما با این وضعیت مخالفت کرده‌اند.
امتیاز دادن و تکرار مینسک
بررسی ابعاد دو گزینه مطرح شده نشان می‌دهد که هر چند برخی اعضای اتحادیه اروپا خواستار امتیاز دادن به روسیه هستند اما اتحادیه و بزرگان آن همچون آلمان، فرانسه و انگلیس این روند را برابر با شکست سنگین در برابر روسیه و جهان می‌دانند که در کنار ایجاد شکاف و چند دستگی در اتحادیه، حذف رسمی اروپا از معادلات جهانی را به همراه خواهد داشت بگونه‌ای که دیگر اروپایی‌ها در هیچ نهادی و مسئله بین‌المللی ایفای نقش نخواهند داشت. در این شرایط اروپایی‌ها امیدوار و متمایل به گزینه دوم یعنی استمرار جنگ و بهره‌گیری از دیپلماسی برای تحقق اهداف نظامی می‌باشند. اروپایی در سال 2014 تجربه توافقنامه مینسک با روسیه را دارند که در کنار بازی دیپلماسی به تقویت توان نظامی ناتو و اوکراین پرداختند چنانکه مرکل صدر اعظم پیشین آلمان رسما عنوان می‌کند که مینسک بهانه‌ای بود برای سرگرم سازی روسیه و تقویت نظامی اوکراین. اکنون نیز اولویت برای اروپا وجود دارد که از یک سو آمریکا روسیه در مذاکرات سرگرم سازد در حالی که اروپا نیز در قالب پلیس بد به تسلیح و تقویت مواضع اوکراین بپردازد.
اروپایی در سال 2014 تجربه توافقنامه مینسک با روسیه را دارند که در کنار بازی دیپلماسی به تقویت توان نظامی ناتو و اوکراین پرداختند چنانکه مرکل صدر اعظم پیشین آلمان رسما عنوان می‌کند که مینسک بهانه‌ای بود برای سرگرم سازی روسیه و تقویت نظامی اوکراین.
این نگاه اروپایی‌ها دارای برخی خوش بینی‌هایی نیز می‌باشند که این گزینه را تقویت می‌کند چنانکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا با رد این ادعا که روسیه تهدیدی نظامی علیه ناتو است و اوکراین برای جلوگیری از این تهدید می‌جنگد، گفت که اتحادیه اروپا می‌تواند تسلیحات ساخت آمریکا را خریداری و برای اوکراین ارسال کند. پس از نشست ریاض نیز ترامپ گفت که «کاملاً موافق» اعزام نیروهای حافظ صلح اروپایی به اوکراین به عنوان بخشی از هر توافق صلح احتمالی برای پایان دادن به جنگ جاری است.در همین آندری دودا رئیس جمهوری لهستان گفت، مقام‌های آمریکایی به وی اطمینان داده‌اند که واشنگتن قصد ندارد شمار نیروهای خود را در شرق اروپا کاهش دهد.
در این میان روابط شکننده میان اروپا و آمریکا که در نشست امنیتی مونیخ و دخالت رسمی معاون ترامپ در انتخابات آمریکا با محوریت حمایت از راست افراطی، نمود آشکارتری ساخت و نیز روحیه انتقام گیری ترامپ از آنانی که در داخل و خارج از آمریکا علیه حضورش در انتخابات موضع گیری و اقدام داشته‌اند و شامل اروپا نیز می‌شود،بی اعتمادی غرب به تضمین‌های امنیتی آمریکا را بیشتر کرده است بویژه اینکه سابقه آمریکا نشان می‌دهد که این کشور هرگز به هیچ تعهدی پایبند نبوده است.
این بی‌اعتمادی را در مواضع و تصمیمات اروپایی‌ها می توان مشاهده کرد چنانکه کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به گفت‌وگوهای روسیه و آمریکا در عربستان سعودی، با بیان اینکه روس‌ها خواهان صلح نیستند، از واشنگتن خواست که وارد دام مسکو نشود.کالاس در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: ما و آمریکا در همکاری با یکدیگر می‌توانیم بر اساس شروط اوکراین به صلحی پایدار و عادلانه برسیم.مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اظهار کرد: آمریکایی‌ها می‌توانند با هر کسی که می‌خواهند دیدار کنند اما برای آنکه هر گونه توافق صلحی در مورد اوکراین کارآمد باشد، باید اروپایی‌ها و اوکراینی‌ها نیز در آن مشارکت کنند.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، در واکنش به مذاکرات آمریکا و روسیه در ریاض، تأکید کرد که اروپا هرگز حاضر نخواهد شد صلحی تحمیلی را که به تمامیت ارضی اوکراین آسیب می‌زند، بپذیرد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، نیز در واکنش به این مذاکرات، تأکید کرد که هیچ توافق صلحی نباید به قیمت از دست رفتن تمامیت ارضی اوکراین باشد.
نخست‌وزیر انگلیس کی‌یر استارمر، نیز در واکنش به برگزاری نشست ریاض اظهار داشت که هرگونه اقدام برای پایان دادن به جنگ در اوکراین باید با مشارکت کامل کشورهای اروپایی صورت گیرد. در همین حال در اقدامی که بعد دیگری از تردید درباره آمریکا را نشان می‌دهد بر اساس اعلام منابع دیپلماتیک، اتحادیه اروپا در حال آماده‌سازی بسته تسلیحاتی جدید به اوکراین به ارزش ۶ میلیارد دلار است.
از سوی دیگر پس از مواضع ترامپ مبنی بر مثبت بودن مذاکرات با روسیه و نیز تاکید بر لزوم رفتن زلنسکی از قدرت، پس از گذشت دو روز نشست نخست اروپا، فرانسه میزبان دومین اجلاس درباره جنگ اوکراین و امنیت اروپا خواهد بود و برای حضور در این رخداد از کانادا و دیگر کشورهایی که در اجلاس اضطراری اخیر در پاریس غایب بوده‌اند دعوت کرده است. اجلاس پاریس شامل کشورهای کانادا، نروژ، استونی، لتونی، لیتوانی، جمهوری چک، یونان، فنلاند، رومانی، سوئد و بلژیک خواهد بود. در همین حال احزاب و فراکسیون‌های پارلمان اروپا شامل حزب مردم اروپا، سوسیالیست و دموکرات‌ها و نوگرایان و سبزها سه‌شنبه در بیانیه‌ای گفتند: اروپا دیگر نمی‌تواند در دفاع از منافع و ارزش‌های مشترک از جمله تداوم حمایت از تمامیت ارضی و حاکمیت اوکراین به طور کامل به آمریکا اتکا کند. از سوی دیگر نمایندگان کشورهای عضو اتحادیه اروپا با اعمال شانزدهمین بسته تحریمی علیه روسیه موافقت کردند. این بسته تحریمی ممنوعیت واردات آلومینیوم از روسیه را شامل می‌شود.
اروپا دیگر نمی‌تواند در دفاع از منافع و ارزش‌های مشترک از جمله تداوم حمایت از تمامیت ارضی و حاکمیت اوکراین به طور کامل به آمریکا اتکا کند.
جان کلام
مجموع رفتارهای کشورهای اروپایی نشان می‌دهد که این کشورها تمایل دارند تا یک بار دیگر توافقنامه مینسک را که در ظاهر صلح و در باطن زمینه سازی برای مشغول سازی روسیه در کاغذ مذاکره و تسلیح اوکراین و ناتو بوده است را تکرار نمایند چرا که از یک سو توافق در شرایط کنونی را برابر با شکست در برابر مسکو و حذف از معادلات جهانی می‌دانند و از سوی دیگر نیز غرب همواره رویکردی خودخواهانه و باج خواهانه داشته و حاضر به پذیرش نقش سایر کشورها و امتیاز دادن نبوده است بر این اساس نیز در مورد اوکراین به دنبال تکرار همان رویه گذشته است. در این شرایط می‌توان گفت که کش و قوس‌ها میان اروپا و آمریکا بر سر چگونگی مذاکره و تعامل با روسیه ادامه خواهد یافت در حالی که رفتارهای نامتعادل ترامپ و عقب نشینی‌ها او از طرح‌ها و ادعاهایش از عقب نشینی از تعرفه‌ها و اخراج مهاجرین و شکست ادعایش در باب جهنم سازی غزه، تردیدها پیرامون ادعای وی مبنی بر به توافق رسیدن با روسیه و پایان دادن به جنگ را بیشتر می سازد. ماه‌های اینده نشان خواهد داد که ایا اروپا تن به گزینه سنگین پذیرش خواسته‌های روسیه خواهد داد و یا اینکه آمریکا را در مسیر ادامه و حمایت نظامی از اوکراین سوق می‌دهد.
source