ایمان ابراهیمی، مدیر «هما»، از پایان روند داوری و انتخاب این سه طرح خبر داد. وی با اشاره به دشواری‌های فرایند داوری گفت: «داوران هما از میان بیش از ۵۶ طرح ارسالی که بسیاری از آن‌ها از کیفیت بالا و ضرورت اجرایی برخوردار بودند، فقط مجاز به انتخاب سه طرح بودند. این محدودیت، کار را برای داوران بسیار دشوار کرده بود»
ابراهیمی با تأکید بر نقش هما در پر کردن خلاهای حمایتی از پروژه‌های مستقل محیط‌زیستی افزود: «ما به خوبی واقفیم که کمبود پشتیبانی مالی تا چه اندازه در کاهش فعالیت‌های مستقل برای حفاظت از محیط‌زیست ایران نقش داشته است و امیدواریم فعالیت هما الگویی برای مجموعه‌های دیگر باشد تا در حمایت از طبیعت ایران نقش‌آفرین شوند».
حمایتی فراتر از حمایت مالی
ابراهیمی همچنین گفت: «از این پس، هما فقط به حمایت مالی بسنده نخواهد کرد. مجموعه‌ای از راهبری‌ها (Mentorship) و پشتیبانی رسانه‌ای در طول اجرای پروژه‌ها نیز به طرح‌های منتخب ارائه خواهد شد. ما تا پایان مسیر اجرای پروژه‌ها در کنار این سه مجموعه خواهیم بود».
«هما» برنامه‌ای است که دیوار با هدف حمایت مالی سالانه از پروژه‌ها و ایده‌های محیط‌زیستی راه‌اندازی کرده است. در قالب این برنامه، سه طرح برگزیده می‌توانند تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان حمایت مالی دریافت کنند. همچنین پروژه‌های کوچک‌تر تا سقف ۵۰ میلیون تومان و طرح‌های فناورانه زیست‌محیطی نیز بر اساس نیازها و ظرفیت‌های خود به‌صورت ویژه مورد پشتیبانی قرار می‌گیرند.
طرح‌های برگزیده نخستین دوره هما
«به‌کارگیری دانش بوم‌شناختی محلی در مطالعه و حفاظت از پستانداران دریایی در استان هرمزگان»
انجمن مردم نهاد حفاظت از طبیعت میداف
این طرح در پی آن است تا از طریق جمع‌آوری و تحلیل دانش بومی جوامع محلی ساحلی و جزایری مانند قشم، کیش، لاوان، ابوموسی، هنگام، هرمز، لارک و… شناختی دقیق‌تر از پراکنش، رفتار، فصل‌های زادآوری و تعارضات احتمالی میان صیادان و پستانداران دریایی به‌دست آورد. این پروژه در بیش از ۳۵ ایستگاه ساحلی و جزیره‌ای اجرا خواهد شد و با استفاده از مصاحبه، پرسش‌نامه و ثبت میدانی، داده‌ها را گردآوری و تحلیل خواهد کرد. هدف نهایی، تهیه نقشه‌های پراکنش، شناسایی مناطق پرخطر برای این جانوران، آموزش جوامع محلی، و ارائه راهکارهای مدیریتی برای حفاظت از پستانداران دریایی است. اجرای پروژه در سه فاز اصلی طی حدود ۸ ماه برنامه‌ریزی شده و تیم اجرایی با همراهی داوطلبان بومی، متخصصان دانشگاهی و کارشناسان محیط زیست، تلاش خواهند کرد تا این دانش بومی را به سیاست‌های مؤثر حفاظتی پیوند دهند.
«احیا جنگل، بازگشت حیات‌وحش و ارتقا سطح معیشت مردم بومی در منطقه چلاو استان مازندران»
موسسه حامیان حیات‌وحش چلاو
این طرح در جنگل‌های جنوب شهرستان آمل اجرا می‌شود. منطقه مورد نظر با وجود اینکه تحت عنوان «منطقه آزاد» شناخته می‌شود، زیستگاه گونه‌های ارزشمندی چون مرال، شوکا، پلنگ، خرس و گرگ است و علی‌رغم فشارهای ناشی از دامداری، شکار و تغییرات اقلیمی، ظرفیت بالایی برای احیا و حفاظت دارد. در این طرح، اقدامات متعددی برای کاهش فشار انسانی و تقویت حفاظت مشارکتی تعریف شده است؛ از جمله پایش مداوم توسط نیروهای بومی، استفاده از ابزارهای علمی مانند دوربین‌های تله‌ای، تقویت اکوتوریسم مسئولانه، آموزش جوامع محلی، اجاره مرتع برای مدیریت تعلیف و ایجاد اشتغال جایگزین برای دامداران. همچنین تلاش می‌شود با بسترسازی اقتصادی و اجتماعی، بسترهای پایداری نتایج پروژه فراهم شود.
«مدیریت مردمی اطفا حریق جنگل‌های زاگرس»
نهضت سبز زاگرس
این طرح به دنبال ایجاد یک مدل نوآورانه و مشارکتی برای پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس است. در این مدل، محور اصلی بر توانمندسازی جوامع محلی و استفاده از دانش بومی استوار است. با شناسایی و تحلیل ذینفعان، برگزاری کارگاه‌های مشارکتی، تشکیل تیم‌های پیشگیری و واکنش سریع، تأمین تجهیزات و اجرای برنامه‌هایی چون قرق مناطق پرخطر، ایجاد آتش‌بر، کاشت بذر و نظارت مستمر، طرح در طول دوازده ماه اجرا خواهد شد. هدف نهایی، کاهش خسارات آتش‌سوزی، افزایش تاب‌آوری اکوسیستم و تقویت همکاری میان مردم، نهادهای دولتی و بخش خصوصی است. این طرح همچنین با ایجاد زیرساخت‌های محلی و بهره‌گیری از مشارکت داوطلبانه گروه‌های مختلف، گامی مؤثر در جهت پایداری جنگل‌ها و حفاظت از ذخایر ژنتیکی زاگرس برمی‌دارد.
روند داوری هما؛ سه مرحله و هفت شاخص
داوری نخستین دوره حمایت مالی «هما» طی سه جلسه طولانی و با بررسی طرح‌های رسیده به مرحله پایانی، برگزار شد. پیش از رسیدن به این مرحله، تیم اجرایی ابتدا تعدادی از طرحها که ایرادات اساسی در پروپوزال‌های خود داشته و یا با شاخص‌های انتخاب «هما» در تضاد بودند کنار گذاشتند. برخی از طرحها را که کاستی‌هایی قابل اصلاح در پروپوزال‌شان وجود داشت نیز با پیگیری از نویسندگان آن‌ها خواسته شد طرح خود را ویرایش کرده و دوباره بفرستند. در مرحله بعد، کمیته داوران با استفاده از هفت شاخص کلیدی، از میان ۵۶ طرح پایانی، به فهرستی از هشت طرح برتر نیمه‌نهایی رسیدند. در نهایت نیز سه طرح که بالاترین امتیاز را از داوران کسب کرده بودند، به‌عنوان طرح‌های برگزیده انتخاب شدند.
شاخص‌های داوری شامل حفاظت از مناطق یا گونه‌های در خطر، دستاوردهای قابل اندازه‌گیری، جلب مشارکت ذینفعان، ارتباط با دیوار، خلاقیت و پشتوانه علمی، قابلیت اجرایی و پایداری نتایج بوده است.
این روند با هدف شفافیت، دقت بالا و حمایت از پروژه‌های اثرگذار در حوزه محیط‌زیست طراحی و اجرا شد.
کمیته داوران نخستین دوره حمایت مالی هما
اعضای کمیته داوران نخستین دوره هما که داوری طرح‌های دریافت شده را بر عهده داشتند
تعدادی از متخصصان، پژوهشگران و فعالان محیط زیست هستند؛ سید محمود قاسم‌پوری: استاد دانشگاه، علی پارسا: پژوهشگر و دوستدار محیط زیست، امیرحسین خالقی: حفاظت‌گر طبیعت، مژگان جمشیدی: کارشناس و روزنامه‌نگار مستقل محیط زیست، دلارام عشایری: کارشناس ارشد علوم حفاظت محیط زیست، صدرا محقق: مدیر روابط عمومی دیوار و نیلوفر رئیسی کارشناس ارشد علوم حفاظت تنوع‌زیستی و مشاور پایداری شرکتی.
طرحها چگونه اجرایی می‌شوند
برای آغاز اجرای طرح‌های برگزیده، تفاهم‌نامه‌ای میان دیوار و سه مجموعه منتخب امضا خواهد شد. این تفاهم‌نامه چارچوب همکاری، تعهدات دو طرف و نحوه حمایت را مشخص می‌کند. پس از امضای تفاهم‌نامه، مراحل اجرایی طرحها با نظارت هما آغاز می‌شود تا از تحقق اهداف، پایداری دستاوردها و اجرای دقیق برنامه‌ها اطمینان حاصل شود.
همچنین در خرداد ماه رویدادی برگزار خواهد شد و نویسندگان سه طرح برگزیده، طرح‌هایشان را در حضور برخی چهره‌‌های محیط زیستی و کمیته داوران ارائه خواهند داد. این رویداد با هدف آشنایی بیشتر استادان، کارشناسان و کنشگران محیط زیست با طرح‌های منتخب برگزار خواهد شد.
source