تقویت امنیت بانوان با تحکیم خانواده و حفظ فاصله‌گذاری‌‌ اجتماعی بدست می‌آید

ابراهیم فیاض در گفت‌وگو با آنا مطرح کرد

جامعه ایرانی همواره بر لزوم امنیت روانی و اجتماعی بانوان تاکید داشته است. استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران معتقد است که امنیت زنان با حفظ فاصله‌گذاری‌های صحیح اجتماعی بدست می‌آید.

به گزارش خبرنگار آنا، این روزها موضوع امنیت اجتماعی و روانی بانوان، تبدیل به یک مسئله در فضای اجتماعی کشور شده است. 

امنیت اجتماعی و روانی مخصوصاً در بانوان آن هم در جامعه مسلمانی همچون ایران مسئله‌ای است که حساسیت‌های بسیار زیادی را به دنبال دارد و تقریبا باور مشترک تمامی مردم کشور با هر نوع طرز فکری بر لزوم تقویت این جنس امنیت برای تمامی بانوان کشور تاکید دارد.

یکی از مهمترین مسائلی که به صورت مستقیم با امنیت روانی بانوان ارتباط دارد بحث چگونگی پوشش در جامعه است. 

مسئله پوشش زنان در جامعه ایران در سال‌های مختلف و به فراخور تفکرات عمومی مردم جامعه درخور تغییرات متفاوتی بوده است اما مسئله اینجاست که در جامعه امروز ایران گاهاً تلاش‌هایی برای کشاندن زنان جامعه به سمت برهنگی مشاهده می‌شود.

تردیدی نیست که برهنگی برای زنان اصیل جامعه ایرانی همواره خط قرمزی بوده که در هیچ دوره‌ای از تاریخ هرگز از آن عبور نکرده‌اند. 

در همین راستا امروز پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان نیز مطلبی را در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد که در آن نیز برهنگی را امری غیرقابل پذیرش برای جامعه ایرانی عنوان کرد.

ابراهیم فیاض، جامعه شناس و استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار آنا وضعیت امنیت روانی و اجتماعی بانوان را بررسی کرد.

امنیت با فاصله‌گذاری اجتماعی ایجاد می‌شود

فیاض با اشاره بر لزوم فاصله‌گذاری‌های اجتماعی برای ایجاد امنیت در جامعه گفت: همان‌گونه که دیوار خانه یا در، مرز مشخصی میان درون و بیرون ایجاد کرده و امنیت فیزیکی ما را تضمین می‌کند، فاصله‌گذاری‌های رفتاری و اجتماعی نیز ضامن امنیت روانی و اخلاقی انسان‌ها هستند.

این جامعه شناس با بیان اینکه هرچه مرزها و حریم‌ها در یک جامعه بیشتر رعایت شود، امنیت نیز بیشتر خواهد شد افزود: لباس نیز از همین منظر قابل تحلیل است؛ پوشش، یک نوع فاصله‌گذاری اجتماعی و بدنی است که ضمن محافظت، به ایجاد نظم، زیبایی‌شناسی و حرمت اجتماعی نیز کمک می‌کند.

حفظ پوشش، امنیت اجتماعی زنان را افزایش می‌دهد

این استاد دانشگاه با اشاره به نقش پوشش در حفظ کرامت زنان افزود: برهنگی نه‌تنها امنیت زنان را کاهش می‌دهد، بلکه حتی از منظر زیبایی‌شناسی نیز اثر منفی دارد. 

فیاض تأکید کرد: پوشش مناسب، بدن زن را از نگاه‌های تحریک‌آمیز محفوظ می‌دارد و همین، از بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند. بدن زن برخلاف بدن مرد، دارای بار زیبایی‌شناختی اجتماعی است و بی‌مرزی در نمایش آن، منجر به اختلال در روابط، حسادت، مقایسه و حتی بروز آسیب‌های روانی میان خود زنان نیز می‌شود.

ضعف نظارت در کلان‌شهرها، عامل ناامنی است

این جامعه شناس با انتقاد از وضعیت نظارت در شهرهای بزرگ گفت: «در شهرهایی مثل تهران، کرج یا مشهد، به دلیل بی‌هویتی ساختاری، فاصله‌گذاری‌های اجتماعی به‌درستی اجرا نمی‌شود. وقتی یک زن مجبور می‌شود برای امرار معاش با خودروی شخصی در قالب مسافرکش فعالیت کند، نه امنیت دارد، نه کنترل، و نه نظارتی بر محیط.»

فیاض افزود: باید تاکسیرانی تقویت و حمل‌ونقل شهری قانون‌مند شود تا ساختار تمایز یافته‌ای برای شهروندان به‌ویژه بانوان فراهم شود. نبود تمایز و نظارت، بستر بروز خشونت، تعرض، و ناامنی را فراهم می‌کند.

آمار جهانی و مقایسه با جوامع اسلامی

او با استناد به داده‌های جهانی عنوان کرد: طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۱، بیش از ۶۰ درصد زنان در کشورهای غربی قربانی آزار جنسی شده‌اند. این مسئله عمدتاً در فضاهای عمومی مانند مترو، پارک و محیط کار رخ می‌دهد، که معمولاً فاقد نظارت دقیق و حریم‌های پوششی است.

این جامعه شناس به وضعیت جوامع مسلمان اشاره کرد و گفت: در جوامع اسلامی، به‌دلیل وجود چارچوب‌های مشخص برای پوشش و روابط اجتماعی، میزان این آسیب‌ها به مراتب پایین‌تر است. زنانی که در جامعه بی‌مرز و بدون چارچوب، در معرض نگاه‌ها و لمس‌های ناخواسته قرار می‌گیرند، نه‌تنها جسم، بلکه روحشان نیز آسیب می‌بیند.

رابطه امنیت اقتصادی و جنسی زنان

فیاض یکی از عوامل مهم ناامنی را در تلاقی امنیت اقتصادی و جنسی زنان دانست و گفت: در بسیاری از مشاغل، امنیت شغلی زنان با تعرض‌های جنسی گره خورده است. این امر در شرکت‌ها، مطب‌ها، و حتی فضاهای رسمی دیده می‌شود. زن برای حفظ شغلش گاه مجبور است امنیت روانی و اخلاقی‌اش را نادیده بگیرد.

وی در این باره افزود: این مسئله از منشی‌گری ساده تا سمت‌های بالاتر وجود دارد و ریشه در نبود حمایت ساختاری از کرامت زنان دارد. اگر نهادهای حامی، از جمله خانواده، قوی باشند، زن مجبور نخواهد شد بین معیشت و امنیت یکی را انتخاب کند.

خانواده؛ دیوار امنیت روانی و اجتماعی زنان

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه خانواده، دیوار امنیت روانی و اجتماعی زنان است گفت: همان‌گونه که خانه با دیوار و در خود، مرز ایجاد می‌کند، خانواده نیز چهارچوبی برای صیانت از زن در برابر آسیب‌های محیطی است. زن اگر خانواده‌محور و در نهاد خانواده ایمن باشد، در جامعه نیز کمتر دچار اضطراب، پرخاشگری یا آسیب می‌شود.

وی به ماجرای قتل الهه حسین نژاد نیز اشاره کرد و اظهار داشت: در این حادثه نیز فرد قاتل، پس از طلاق، دچار گسست روانی و فقدان پیوندهای اخلاقی شد. اگر نهاد خانواده و حمایت‌های آن پابرجا بود، شاید چنین فاجعه‌ای رخ نمی‌داد.

امنیت بدون فاصله‌گذاری غیرقابل تحقق است

فیاض در جمع‌بندی اظهارات خود تأکید کرد: بدون تمایز، فاصله‌گذاری، و نهادهای پشتیبان مانند خانواده، امنیت روانی، اجتماعی و اخلاقی زنان قابل تحقق نیست. هرگاه این مرزها سست شوند، جامعه دچار اغتشاش و فرد دچار فروپاشی روانی می‌شود. راهکار بازگشت به امنیت، تقویت نهاد خانواده، حفظ چارچوب‌های پوششی و فرهنگی است.