چگونه فناوری چرخه خواب ما را مختل کرده است؟

به گزارش آنا؛ شب که می‌شود، برای بسیاری از ما، گوشی هوشمند آخرین چیزی است که قبل از خواب می‌بینیم و اولین چیزی که بعد از بیدار شدن به آن نگاه می‌کنیم. اما این وابستگی بی‌وقفه به تکنولوژی، بهای سنگینی دارد. اختلال در خواب، کاهش کیفیت استراحت و افزایش خستگی روزانه تنها بخشی از پیامد‌های خواب دیجیتالی است. اما چه شد که فناوری تا این حد بر ریتم طبیعی بدن ما تسلط یافت و راه فراری از این چرخه وجود دارد؟

در گذشته، شب هنگام خاموش شدن خورشید، بدن ما به‌طور طبیعی شروع به ترشح ملاتونین می‌کرد، هورمونی که به خواب کمک می‌کند. اما امروز، نور آبی‌ای که از گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و تلویزیون‌ها منتشر می‌شود، این روند را مختل کرده است. دانشمندان می‌گویند نور مصنوعی، مغز را فریب می‌دهد تا تصور کند هنوز روز است و همین امر باعث تأخیر در خواب می‌شود.

زهرا، یک کارمند ۳۲ ساله، تجربه‌اش را این‌گونه توصیف می‌کند: «تصمیم می‌گیرم ساعت ۱۱ شب بخوابم، اما فقط برای چند دقیقه اینستاگرام را چک می‌کنم. یک و نیم که می‌شود، تازه متوجه گذر زمان می‌شوم، اما دیگر خوابم نمی‌برد.» این تجربه‌ی زهرا تنها یک نمونه از اعتیاد دیجیتالی قبل از خواب است، عادتی که برای بسیاری از افراد به یک رفتار تکراری تبدیل شده است.

بر اساس تحقیقات، استفاده از تلفن همراه قبل از خواب نه‌تنها باعث کاهش کیفیت خواب می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به بیدار شدن‌های مکرر در طول شب و خستگی روز بعد شود. در برخی از موارد، این عادت حتی می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب شود. محمدرضا یوسفی، متخصص خواب، معتقد است: «استفاده‌ی بیش از حد از فناوری، ساعت بیولوژیکی بدن را دچار سردرگمی کرده است. افراد به‌جای خواب عمیق، در چرخه‌ای از بیداری و خواب سبک گرفتار می‌شوند.»

 سارا احمدی، روانشناس و متخصص اختلالات خواب، درباره تاثیرات استفاده از گوشی‌های هوشمند بر خواب می‌گوید: «وقتی افراد قبل از خواب به صفحات نمایش نگاه می‌کنند، مغز اطلاعات زیادی را پردازش می‌کند که می‌تواند منجر به افزایش فعالیت‌های ذهنی در هنگام خواب شود. این امر نه‌تنها باعث تأخیر در به خواب رفتن می‌شود بلکه می‌تواند باعث بروز اختلالات خواب بلندمدت شود.».

اما مشکل فقط نور آبی نیست. شبکه‌های اجتماعی، اخبار، و محتوای بی‌پایانی که در اینترنت وجود دارد، ذهن را فعال نگه می‌دارد و اجازه‌ی آرام گرفتن به آن نمی‌دهد. مغز، به‌جای آماده شدن برای خواب، درگیر اطلاعات جدید می‌شود و همین مسئله باعث افزایش مدت‌زمان به خواب رفتن می‌شود.

راه حلی برای خواب بهتر

راه‌حل چیست؟ برخی متخصصان توصیه می‌کنند که حداقل یک ساعت قبل از خواب، دستگاه‌های دیجیتال را کنار بگذاریم و از فعالیت‌هایی مانند مطالعه‌ی کتاب یا مدیتیشن برای آماده‌سازی بدن و ذهن استفاده کنیم. اما در دنیایی که همه چیز به اینترنت و گوشی‌های هوشمند گره خورده، شاید کنار گذاشتن این عادت چندان هم آسان نباشد. شاید وقت آن رسیده که در سبک زندگی دیجیتالی خود تجدیدنظر کنیم؛ نه فقط برای خواب بهتر، بلکه برای سلامت جسم و روانمان.