میلیاردرهایی که با کپی کردن ایده‌ها امپراتوری ساختند!

در دنیای کارآفرینی، ایده‌های نو و خلاقیت حرف اول را می‌زنند. اما گاهی مسیر موفقیت از جاده‌ای غیرمعمول می‌گذرد؛ مسیری که شاید برای بسیاری غیراخلاقی باشد، اما در دنیای تجارت جواب داده است. «الکساندر»، «مارک» و «اولیور سامور» سه برادر آلمانی هستند که به‌جای نوآوری، ایده‌های موفق دیگران را کپی کرده، با دقت مهندسی و بومی‌سازی کردند. آن را با دقت مهندسی کردند، وارد بازارهای در حال توسعه شدند و از این راه، تبدیل به میلیاردرهایی مشهور در اکوسیستم استارتاپی جهان شدند.

شروع مسیر با کپی eBay

ماجرای این سه برادر در سال ۱۹۹۹ با تأسیس سایت «Alando» آغاز شد. آن‌ها eBay را بررسی کردند، عملکردش را در آمریکا تحلیل کردند و تصمیم گرفتند نمونه‌ای مشابه برای آلمان راه‌اندازی کنند. تنها سه ماه بعد، eBay تصمیم گرفت Alando را خریداری کند. این معامله با مبلغ ۵۰ میلیون دلار نهایی شد و اولین موفقیت بزرگ برادران سامور رقم خورد.

این اتفاق سرآغاز مدلی شد که بعدها بارها تکرارش کردند: پیدا کردن ایده موفق، پیاده‌سازی نسخه مشابه در اروپا یا بازارهای کمتر توسعه‌یافته، رشد سریع، و در نهایت فروش به شرکت اصلی یا سرمایه‌گذاران علاقه‌مند.

Rocket Internet؛ کارخانه کپی‌سازی استارتاپ‌ها

در سال ۲۰۰۷، برادران سامور شرکتی به نام Rocket Internet راه‌اندازی کردند؛ ساختاری که به‌عنوان «کارخانه کپی‌برداری استارتاپی» معروف شد. هدف Rocket Internet ساده و مشخص بود: بررسی موفق‌ترین استارتاپ‌های دنیا (مثل Amazon، Airbnb، Uber، و غیره)، ساخت نمونه مشابه در بازارهای بکرتر مثل خاورمیانه، آسیا، یا آمریکای لاتین، و رساندن آن‌ها به سودآوری سریع.

در واقع، آن‌ها نه‌تنها کپی می‌کردند، بلکه با سرعت اجرا، قدرت جذب سرمایه و تیم‌هایی فوق‌العاده منظم و منضبط، از رقبا پیشی می‌گرفتند.

از Zalando تا Lazada؛ فهرست موفقیت‌های تکراری

یکی از معروف‌ترین نمونه‌های موفقیت آن‌ها، Zalando بود. این پلتفرم مد آنلاین، الگوبرداری‌شده از Zappos آمریکایی بود. اما با تمرکز روی بازار آلمان و بعد اروپا، تبدیل به یک برند بزرگ شد و در نهایت وارد بورس شد.

نمونه دیگر، Lazada بود؛ یک مارکت‌پلیس آنلاین برای جنوب شرق آسیا که بر اساس مدل Amazon ساخته شد. Alibaba در سال ۲۰۱۶ با پرداخت بیش از یک میلیارد دلار، کنترل Lazada را به‌دست گرفت.

برادران سامور همچنین نسخه‌هایی از Airbnb (با Wimdu)، Groupon (با CityDeal)، و حتی Uber (با EasyTaxi) را نیز پیاده‌سازی کردند. در بسیاری از موارد، شرکت‌های اصلی راضی شدند نسخه‌ی “کپی‌شده” را با قیمت بالا بخرند یا به نوعی با آن‌ها همکاری کنند تا از رقابت جان سالم به‌در ببرند.

منتقدان: «کپی‌کاران حرفه‌ای»

سبک کاری برادران سامور همیشه با انتقادهای فراوان روبه‌رو بوده است. برخی منتقدان آن‌ها را «فرصت‌طلب» یا «تقلیدکاران فاقد نوآوری» می‌نامند. اما واقعیت این است که آن‌ها فقط کپی نکردند، بلکه زیرساخت‌های محلی را شناختند، تیم‌های قوی ساختند، با قدرت عملیات اجرایی بالا وارد شدند و در بسیاری موارد، حتی بهتر از نسخه اصلی عمل کردند.

نکته مهم این است که آن‌ها هرگز ادعا نکردند مبتکر هستند. فلسفه‌شان ساده بود: “هر کسب‌وکار موفقی که می‌تواند در آمریکا کار کند، اگر درست بومی‌سازی شود، در کشورهای دیگر هم شانس موفقیت دارد.”

فرهنگ سازمانی نظامی؛ رمز اجرای سریع

یکی از نقاط قوت مدل Rocket Internet، انضباط کاری و سرعت اجرا بود. کارکنان این شرکت می‌دانستند که باید شبانه‌روزی کار کنند، فشار زیاد را تحمل کنند و با نظم کامل پیش بروند. در Rocket Internet خبری از محیط‌های خلاقانه یا جلسات طولانی نبود. تصمیم‌گیری‌ها سریع، دقیق و نتیجه‌محور بود.

برادران سامور حتی برخی از مدیران خود را از ارتش یا مشاغل ساختاریافته استخدام می‌کردند تا از دید آن‌ها «دستور اجرا شود، نه تحلیل و تفسیر». همین سبک باعث شد خیلی از پروژه‌ها در مدت کوتاه راه‌اندازی و به مرحله فروش برسند.

میلیاردها دلار ثروت و یک امپراتوری دیجیتال

تا سال ۲۰۱۴، Rocket Internet بیش از ۱۰۰ استارتاپ در سراسر جهان راه‌اندازی کرده بود. این شرکت در همان سال وارد بورس فرانکفورت شد و ارزش بازارش به بیش از ۸ میلیارد دلار رسید. اگرچه بعدها برخی پروژه‌ها شکست خوردند یا افت ارزش داشتند، اما درآمدی که در طول دو دهه نصیب این سه برادر شد، آن‌ها را وارد فهرست ثروتمندترین کارآفرینان اروپا کرد.

الگوی موفق یا آسیب‌زا؟

در حالی‌که بسیاری برادران سامور را به‌خاطر موفقیت‌های مالی‌شان تحسین می‌کنند، برخی دیگر معتقدند مدل آن‌ها باعث از بین رفتن فضای نوآوری می‌شود.

وقتی ایده‌های خوب خیلی زود کپی می‌شوند، ممکن است استارتاپ‌های اصیل نتوانند دوام بیاورند یا سرمایه‌گذار جذب کنند. از طرفی، منتقدان می‌گویند سبک مدیریتی خشک و بدون انعطاف آن‌ها در بلندمدت به رشد واقعی آسیب می‌زند.

با این حال، نمی‌توان انکار کرد که برادران سامور مسیر متفاوتی در اکوسیستم استارتاپی جهان ساختند؛ مسیری که نه بر پایه خلاقیت صرف، بلکه بر اساس اجرای قوی، تحلیل دقیق بازار و سرعت بالا طراحی شده بود.

جمع‌بندی؛ برادرانی که قواعد بازی را تغییر دادند

برادران سامور ثابت کردند که موفقیت در دنیای استارتاپ‌ها فقط به ایده اولیه وابسته نیست. آن‌ها با مدل متفاوت خود، هزاران شغل ایجاد کردند، میلیاردها دلار سرمایه جذب نمودند و در نهایت نام خود را به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین خانواده‌های استارتاپی جهان ثبت کردند.

آن‌ها شاید ایده‌های دیگران را برداشته باشند، اما آن را با چنان دقت و سرعتی پیاده کردند که بسیاری از صاحبان ایده، فرصت رقابت با نسخه کپی‌شده را هم پیدا نکردند.