جوان آنلاین: در شرایطی که تکنیسین‌ها در اتاق عمل دست به تیغ می‌شوند و عمل جراحی زیبایی آن هم عملی در سطح ابدوپلاستی انجام می‌دهند شاید به کارگیری فرد غیر‌مرتبط در بخش نمونه‌گیری یک آزمایشگاه خیلی هم غیر‌منتظره و عجیب نباشد! با وجود این علی‌القاعده وقتی تعداد زیاد فارغ‌التحصیل رشته علوم آزمایشگاهی داریم انتظار می‌رود تا افراد متخصص این حوزه در چنین مشاغلی به کارگرفته شوند، اما هستند آزمایشگاه‌هایی که برای کاهش هزینه‌ها افراد غیر‌متخصص را به کار می‌گیرند. یکی از دلایل بروز چنین تخلفی هم نداشتن شماره نظام پزشکی فارغ‌التحصیلان رشته علوم آزمایشگاهی است. ماجرایی که به‌رغم تصریح قانون نظام پزشکی مبنی بر اینکه پیراپزشکان عضو نظام پزشکی هستند، اما این قانون سال‌هاست اجرایی نمی‌شود و فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها به دنبال آن هستند تا بتوانند شماره نظام پزشکی بگیرند. حالا فارغ‌التحصیلان علوم آزمایشگاهی و برخی از نمایندگان مجلس در تلاشند تا از طرق مختلف این حق علوم آزمایشگاهی‌ها برای دریافت شماره نظام پزشکی استیفا شود. بگذریم از اینکه این قشر در سطح کارشناسی در نظام سلامت نماینده‌ای ندارد.
۳۰ فروردین ماه روز علوم آزمایشگاهی است. رشته علوم آزمایشگاهی بالینی یکی از شاخه‌های علوم پزشکی و در دسته رشته‌های پیراپزشکی یا پاراکلینیک است. وظیفه اصلی این رشته تشخیص و پایش بیماری‌های مختلف است. در حال حاضر حدود ۵۰ هزار کارشناس علوم آزمایشگاهی در کشور فعالیت می‌کنند که مانند بسیاری از گروه‌ها و اقشار مطالباتی دارند.
سفیدپوشانی که عضو نظام پزشکی نیستند
رضا آرش، کارشناس علوم آزمایشگاهی و فعال صنفی در خصوص مطالبات این قشر به «جوان» می‌گوید: «عضویت کارشناسان علوم آزمایشگاهی در سازمان نظام پزشکی، یکی از مهم‌ترین مطالبات کارشناسان این رشته است. کارشناسان علوم آزمایشگاهی از سال‌ها قبل جهت تحقق این مطالبه اقدام کرده و موفق به اخذ چندین رأی قطعی از دادگاه‌های تجدید‌نظر در شهر‌های مختلف شده‌اند. این مطالبه که دارای پشتوانه قانونی، حقوقی، قضایی و همینطور دارای تأییدیه از آزمایشگاه مرجع وزارت بهداشت و مصوبه مورخ ۱۴/۱۱/۱۴۰۳ کمیسیون بهداشت مجلس هم هست، متأسفانه تا کنون، اجرایی نشده‌است. با وجود این، پیگیری‌های مستمر و مجدانه و نیز مکاتبات و جلسات متعدد خانم دکتر محمدبیگی، نایب رئیس کمیسیون بهداشت مجلس در این خصوص، امید‌ها را جهت به ثمر نشستن این مهم زنده نگه داشته‌است.»
حضور رشته‌های متفرقه، فاقد صلاحیت و غیرمجاز در آزمایشگاه‌های طبی هم موضوع دیگری است که این فعال صنفی کارشناسان علوم آزمایشگاهی به آن اشاره دارد. به گفته وی دست‌اندازی رشته‌های غیر‌مرتبط به حرفه و شغل کارشناسان علوم آزمایشگاهی، ورود غیر‌قانونی برخی از رشته‌های علوم پایه به آزمایشگاه‌های طبی و انجام کار‌های فنی و تخصصی، یکی از تخلفاتی است که اعتراض جدی و همیشگی کارشناسان علوم آزمایشگاهی را به دنبال داشته‌است.
آرش در این خصوص به نص قانون اشاره می‌کند و می‌گوید: «پیرو آیین‌نامه طرح طبقه بندی مشاغل وزارت بهداشت، تنها رشته‌ای که شرایط احراز پست کارشناس آزمایشگاه پزشکی را داراست، رشته کارشناسی علوم آزمایشگاهی است. عطف به ابلاغیه‌های متعدد آزمایشگاه مرجع وزارت بهداشت حضور رشته‌های غیر‌مرتبط و متفرقه به عنوان کارشناس آزمایشگاه طبی تخلف محسوب می‌شود.» طبق توضیحات وی بر اساس نامه اخیر معاون دادستانی تهران، هر گونه دخالت در امور پزشکی جرم محسوب می‌شود، همچنین بر اساس مصوبه مورخ ۲۹/۰۳/۱۳۳۴ قانون مربوط به مقررات پزشکی و دارویی، آزمایشگاه در زمره مؤسسات پزشکی محسوب شده و افرادی که در آزمایشگاه‌های طبی فعالیت می‌کنند می‌بایستی واجد صلاحیت فنی و پروانه رسمی باشند. آرش تأکید می‌کند: «با وجود تمامی این قوانین، مقررات و مصوبات متأسفانه شاهد حضور رشته‌های غیر‌مرتبط در آزمایشگاه‌های طبی هستیم که رسیدگی به این تخلف نیازمند وضع قوانین بازدارنده و ورود جدی معاونت درمان وزارت بهداشت است.»
تقاضا برای تعرفه‌گذاری خدمات
وقتی پزشکان و بعدتر‌ها پرستاران بابت خدماتشان تعرفه‌گذاری دارند، مطالبه برای تعرفه‌گذاری به سایر اقشاری که در حوزه سلامت خدمات ارائه می‌دهند هم تسری پیدا می‌کند. حالا کارشناسان علوم آزمایشگاهی هم به دنبال تعرفه‌گذاری خدمات آزمایشگاهی هستند. آنطور که آقای آرش می‌گوید در میان رشته‌های مشمول قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی نظام سلامت، تنها گروه فاقد تعرفه کارشناسان علوم آزمایشگاهی هستند. از نگاه وی با عنایت به قوانین موجود در این خصوص و نیز با توجه به اینکه کلیه مراحل انجام آزمایش (شامل کنترل کیفیت، کالیبراسیون دستگاه‌ها، شناسایی و رفع خطاها، اطمینان از نتایج و جمع‌آوری مستندات و ارائه گزارشات به بازرسان) توسط کارشناسان علوم آزمایشگاهی انجام می‌پذیرد، اما متأسفانه سهم آنها از تعرفه خدمات آزمایشگاهی صفر است. این در حالی است که برای گروه پرستاری تعرفه‌گذاری انجام شده‌است.
عدم رتبه‌بندی و طبقه‌بندی مشاغل برای کارشناسان شاغل در بخش خصوصی یکی دیگر از چالش‌هایی است که کارشناسان علوم آزمایشگاهی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. بدین معنا که در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند مشمول قانون کار هستند و در عمل حداقل را دریافت می‌کنند و فاقد هرگونه مزایای قانونی هستند که این به نوبه خود سبب بی‌رغبتی کارشناسان این رشته جهت کار در بخش خصوصی می‌شود.
از نگاه وی کارشناسان علوم آزمایشگاهی بر این باورند که هیچ گونه تناسب و سنخیتی میان کاری که انجام می‌دهند و حقوقی که دریافت می‌کنند، وجود ندارد. رسیدگی به این مطالبه مهم نیازمند تعامل جدی میان وزارت کار، وزارت بهداشت و سازمان تأمین اجتماعی و تحقق آن مشروط به پیگیری‌های مستمر و مجدانه وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی این رشته هستند.
عدم تعلق حق سختی‌کار به کارشناسان علوم آزمایشگاهی هم از دیگر موضوعاتی است که کارشناسان این رشته نسبت به آن معترضند. بر این اساس، با وجود آنکه آنها به صورت روزانه در مواجهه با مواد اسیدی، قلیایی، عفونی و سرطان‌زا می‌باشند، برخلاف گروه رادیولوژی که دارای حق اشعه هستند، اما هیچ‌گونه امتیاز یا مزیتی برای کارشناسان علوم آزمایشگاهی به سبب کار با مواد زیان‌آور لحاظ نشده‌است.
این قشر نماینده ندارند!
آنطور که آرش می‌گوید در میان سایر گروه‌های آزمایشگاهی بالینی همچون دکترای علوم آزمایشگاهی، متخصصان علوم آزمایشگاهی، فلوشیپ علوم آزمایشگاهی، کارشناسان علوم آزمایشگاهی و پاتولوژیست‌ها، پرجمعیت‌ترین گروه آزمایشگاهی کارشناسان علوم آزمایشگاهی هستند، اما متأسفانه جایگاهی برای آنها در وزارت بهداشت یا سازمان نظام پزشکی تعریف‌نشده تا جهت مشارکت در تصمیم‌گیری‌های کلانی که در سطح کشور در حوزه آزمایشگاه اتخاذ می‌گردد، امکان مشارکت داشته باشند. این در حالی است که اسکلت اصلی آزمایشگاه‌های طبی را کارشناسان این رشته تشکیل می‌دهند و می‌توانند نقش مؤثری در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌های کلی نظام آزمایشگاهی کشور داشته‌باشند.
علاوه بر اینها با وجود اینکه جمعیت کارشناسان پیراپزشکی کشور (علوم آزمایشگاهی و رادیولوژی) تعداد قابل‌توجهی است، اما هیچ معاونت اختصاصی جهت رسیدگی به مسائل مرتبط با آنها در وزارت بهداشت وجود ندارد. این در حالی است که معاونت پرستاری از سال‌ها قبل در ساختار وزارت بهداشت تعریف شده‌است و بدیهی است که معاونت پرستاری صرفاً مختص مسائل مربوط به گروه پرستاری است و کارشناسان پیراپزشکی از این امتیاز در وزارت بهداشت محروم شده‌اند.
بدیهی است نگاه تخصصی داشتن در تمامی حوزه‌ها می‌تواند به خروجی‌های بهتری منتهی شود. به خصوص در حوزه‌هایی که با جان و سلامت انسان‌ها سر و کار دارند و این مسئله ضرورت نظارت و نگاه به دور از منفعت طلبی را بیشتر به تصویر می‌کشد.
source