مؤسسه فناوری توکیو اخیراً مدلی از هوش مصنوعی توسعه داده که می‌تواند بدون نیاز به دستورالعمل‌های قبلی یا ترکیبات شیمیایی ثبت‌شده، عطرهایی کاملاً جدید تولید کند. این مدل که OGDiffusion نام دارد، تنها با دریافت چند برچسب مفهومی مانند «گلی»، «چوبی» یا «میوه‌ای» قادر است ترکیب‌هایی را طراحی کند که بویی نو و منحصربه‌فرد دارند.
با تکیه بر داده‌های شیمیایی حاصل از ۱۶۶ روغن طبیعی، این مدل یاد گرفته که مولکول‌ها چگونه در کنار هم قرار می‌گیرند تا رایحه‌ای خاص شکل بگیرد. به زبان ساده، مدل نه‌تنها رایحه‌ها را بازتولید نمی‌کند، بلکه آن‌ها را از نو می‌سازد.
ساخت بوی جدید از هیچ
در روند آموزش، پژوهشگران ساختار شیمیایی صدها ماده معطر طبیعی را به مدل معرفی کردند. نتیجه این شد که OGDiffusion حالا می‌داند برای ایجاد رایحه‌ای گلی یا شیرین، به چه نوع تعاملات مولکولی نیاز دارد. برخلاف روش‌های سنتی که بر پایه آزمون و خطا و دانش تجربی استوارند، این مدل می‌تواند در کسری از ثانیه فرمولی طراحی کند که پیش‌تر وجود خارجی نداشته است.
وقتی انسان‌ها بوی هوش مصنوعی را ترجیح می‌دهند
برای آزمایش کارایی مدل، تیم پژوهشی عطرهای تولیدشده توسط OGDiffusion را در اختیار گروهی از داوطلبان قرار داد. آن‌ها بدون اطلاع از منشأ رایحه، نمونه‌ها را استشمام کردند و نتایج جالب بود: بسیاری از شرکت‌کنندگان، عطرهای ساخته‌شده توسط هوش مصنوعی را قوی‌تر، شفاف‌تر و حتی دل‌نشین‌تر از نمونه‌های طبیعی توصیف کردند.
این بازخورد، تنها تأیید موفقیت فنی مدل نیست. بلکه نشانه‌ای از آغاز دوره‌ای است که در آن، بوهای مصنوعی نه تقلید ضعیفی از طبیعت، بلکه نسخه‌ای ارتقایافته و خلاقانه‌تر از آن خواهند بود.
کاربردهایی فراتر از شیشه‌های عطر
امکانات این فناوری به صنعت عطرسازی محدود نمی‌شود. محققان ژاپنی معتقدند مدل آن‌ها می‌تواند وارد حوزه‌هایی شود که پیش از این، بو در آن‌ها جایی نداشت. واقعیت مجازی، فضاهای درمانی، آموزش حسی و حتی صنعت غذا، مقصدهای بعدی این مدل پیش‌بینی می‌شوند.
برای نمونه، در بازی‌های واقعیت مجازی، افزودن لایه بویایی به تجربه کاربر می‌تواند حس حضور را چند برابر کند. در درمان‌های غیر دارویی نیز، رایحه‌های کنترل‌شده می‌توانند به کاهش اضطراب، تحریک حافظه یا حتی بهبود کیفیت خواب کمک کنند.
بازار شخصی‌سازی‌شده عطر، آماده دگرگونی است
از منظر تجاری، یکی از جذاب‌ترین کاربردهای این فناوری در طراحی عطرهای شخصی‌سازی‌شده نهفته است. مدل می‌تواند براساس سلیقه یا خلق‌وخوی کاربر، عطری خلق کند که در هیچ فروشگاهی وجود ندارد. تنها کافی‌ست کاربر مشخص کند که به دنبال رایحه‌ای ملایم، گرم یا سرزنده است تا OGDiffusion ترکیبی دقیق و خاص ارائه دهد.
این سطح از شخصی‌سازی، اگر در مقیاس صنعتی پیاده‌سازی شود، می‌تواند فضای رقابت برندهای عطر را به‌کلی تغییر دهد. برندهایی که تا دیروز با محدودیت مواد اولیه و زمان تولید روبه‌رو بودند، حالا با کمک این مدل می‌توانند هزاران رایحه تازه را در مدت کوتاهی طراحی و تولید کنند.
فرصت تازه یا تهدید برای عطرسازان سنتی؟
در کنار همه این فرصت‌ها، سؤال مهمی هم مطرح است: آیا هوش مصنوعی جای خلاقیت انسانی را خواهد گرفت؟ پاسخ محققان توکیو این است: نه دقیقاً. آن‌ها تأکید می‌کنند که OGDiffusion باید به عنوان یک ابزار کمکی برای طراحان عطر در نظر گرفته شود، نه جایگزین آن‌ها.
مدل می‌تواند نقش دستیار را ایفا کند؛ پیشنهادهایی نو ارائه دهد، واکنش مصرف‌کننده را پیش‌بینی کند یا حتی به عطرساز کمک کند سریع‌تر به نتیجه برسد. به بیان دیگر، این فناوری دست انسان را بازتر می‌کند، نه این‌که از او سلب نقش کند.
آینده‌ای که حس بویایی را جدی می‌گیرد
تا پیش از این، در فضای فناوری، حس بویایی در سایه دیده می‌شد. اما حالا، به‌نظر می‌رسد که «بو» هم جای خود را در دنیای دیجیتال پیدا کرده است. مدل‌هایی مانند OGDiffusion می‌توانند تجربه کاربری را در حوزه‌های مختلف ارتقا دهند، از سرگرمی گرفته تا درمان و آموزش.
با ورود این فناوری به بازار، شاید در آینده‌ای نه‌چندان دور بتوانیم رایحه را همان‌طور که موسیقی یا تصویر را طراحی می‌کنیم، بسازیم، ارسال کنیم و حتی با دیگران به اشتراک بگذاریم.
source