چگونه برنامه‌نویسی را شروع کنیم؟

یادگیری برنامه‌نویسی می‌تواند برای مبتدیان ترسناک و در عین حال هیجان انگیز باشد.با این حال، هر کسی می‌تواند با تعیین اهداف واقع‌بینانه، استفاده از منابع رایگان برنامه‌نویسی و تعامل با جوامع آنلاین مفید برای رشد مداوم، یادگیری برنامه‌نویسی را از صفر آغاز کند.
این مقاله قدم به قدم، برای یادگیری برنامه‌نویسی از صفر به شما کمک می کند.

برنامه‌نویسی چیست؟

برنامه‌نویسی،فرآیند استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی برای دادن دستورات به کامپیوتر است. این دستورات به کامپیوتر می‌گویند که چگونه وظایف خاصی را انجام دهد. برنامه‌نویسی همچنین وب‌سایت‌ها، نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌هایی را که مردم هر روز استفاده می‌کنند، قدرت می‌بخشد.

برنامه‌نویسی شامل همه چیز از توسعه وب‌سایت‌های ساده با استفاده از HTML و CSS تا مهندسی نرم‌افزار پیچیده با زبان‌هایی مانند پایتون و جاوا می‌شود. صدها زبان برنامه‌نویسی وجود دارد که هر کدام نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند. به عنوان یک مبتدی، بهتر است قبل از اینکه به تخصص بپردازید. با زبان‌های ساده‌تر و چندمنظوره شروع کنید.

برخی از بهترین زبان‌ها برای مبتدیان عبارتند از:

• HTML و CSS
• جاوااسکریپت
• پایتون
• SQL

بهترین بخش یادگیری اصول برنامه‌نویسی این است که اکثر منابع موجود کاملاً رایگان هستند.

مزایای یادگیری برنامه‌نویسی

برخی از مزایای یادگیری برنامه‌نویسی عبارتند از:

• توانایی حل مسئله و تفکر منطقی
• ایجاد یک پایه فنی محکم برای پیشرفت
• امکان سفارشی‌سازی نرم‌افزار برای رفع نیازهای خود
• وجود مشاغل پردرآمد فناوری با انعطاف‌پذیری بالا

نکات مهم برای شروع یادگیری برنامه‌نویسی

• کوچک شروع کنید: ابتدا روی یادگیری اصول زبان تمرکز کنید قبل از اینکه به سراغ پروژه‌های بزرگ بروید.
• اهداف زمانی تعیین کنید: مثلاً “من روزانه ۲ ساعت برای یادگیری اصول برنامه‌نویسی در ۱ ماه آینده صرف خواهم کرد.”
• یادگیری خود را متمرکز کنید: متمرکز روی یک زبان باشید. و از زبانی به زبانی دیگر نپرید.

چگونه برنامه‌نویسی را از صفر شروع کنیم؟

۱.هدف خود را از یادگیری برنامه‌نویسی مشخص کنید.

۲.ابزارها و نرم‌افزارهای مناسب برنامه‌نویسی را انتخاب کنید.
برنامه‌ها و اپلیکیشن‌های کدنویسی رایگان و مناسب برای مبتدیان مانند GitHub، Stack Overflow، HTML/CSS، جاوااسکریپت، پایتون، SQL و … را انتخاب کنید.

۳.زبان برنامه‌نویسی مناسب را برای یادگیری انتخاب کنید.
با توجه به علایق، اهداف شغلی و نوع پروژه‌های مورد نظر خود، یک زبان مقدماتی مانند پایتون، جاوااسکریپت، C++، جاوا و … را انتخاب کنید. روی یک زبان در یک زمان تمرکز کنید.

۴.اولین پروژه کدنویسی خود را شروع کنید.
آنچه یاد می‌گیرید را با انجام یک پروژه کدنویسی ساده به کار ببرید. با ساخت یک وب‌سایت، اپلیکیشن یا باز ساده شروع کنید تا مفاهیم را به صورت عملی یاد بگیرید.

۵.در کُد خود نظرات بنویسید.
کُد خود را با نظراتی که هر بخش را توضیح می‌دهند مستند کنید. این کار درک شما را تقویت می‌کند و عادات خوب کدنویسی را از ابتدا ایجاد می‌کند.

آیا می‌توانم بدون تجربه کامپیوتری برنامه‌نویسی یاد بگیرم؟

بله، قطعاً می‌توانید بدون هیچ تجربه قبلی کامپیوتری برنامه‌نویسی یاد بگیرید. در اینجا چند نکته برای شروع آورده شده است:

• یک دوره برنامه‌نویسی مقدماتی آنلاین بگذرانید.
  پلتفرم‌هایی مانند freeCodeCamp، Codecademy و Khan Academy دوره‌های تعاملی عالی برای مبتدیان ارائه می‌دهند.
• اصول اولیه را یاد بگیرید.
  ابتدا با اصطلاحات و مفاهیم اساسی مانند الگوریتم‌ها، متغیرها، حلقه‌ها، شرط‌ها، توابع و غیره آشنا شوید. کتاب‌ها و آموزش‌های رایگان برنامه‌نویسی برای مبتدیان به راحتی در دسترس هستند.
• از زمین‌های بازی کدنویسی آنلاین استفاده کنید.
  سایت‌هایی مانند Repl.it به شما امکان می‌دهند کُد بنویسید و در مرورگر اجرا کنید.

انتخاب بهترین زبان برنامه‌نویسی برای یادگیری اولیه

در اینجا برخی از گزینه‌های محبوب و مناسب زبان برنامه‌نویسی برای مبتدیان آورده شده است.

سادگی پایتون برای مبتدیان

پایتون اغلب به عنوان بهترین زبان اولیه برای کدنویسان جدید توصیه می‌شود .با پایتون، می‌توانید برنامه‌های کاربردی را سریع‌تر از زبان‌های سطح پایین‌تر بسازید. این به مبتدیان کمک می‌کند اعتماد به نفس پیدا کنند و به مفاهیم پیچیده‌تر برنامه‌نویسی پیشرفت کنند.

HTML و CSS: بلوک‌های سازنده توسعه وب

اگرچه HTML و CSS به طور خاص زبان‌های برنامه‌نویسی نیستند، اما برای توسعه وب ضروری هستند.

با HTML که ساختار محتوا را فراهم می‌کند و CSS که سبک بصری را ارائه می‌دهد، این دو دست در دست هم برای نمایش وب کار می‌کنند.

جاوااسکریپت: زبانی چندمنظوره برای وب و فراتر از آن

جاوااسکریپت ممکن است نامی گیج‌کننده داشته باشد، اما یک زبان اسکریپت‌نویسی چندمنظوره است که تقریباً در همه جا به‌ویژه در مرورگرهای وب اجرا می‌شود. با جاوااسکریپت می‌توانید:

• تعامل پویا به وب‌سایت‌ها اضافه کنید
• با ترکیب با HTML/CSS اپلیکیشن‌های وب کامل بسازید
• از آن برای توسعه موبایل، پایگاه‌های داده، سرورها و غیره استفاده کنید

به عنوان یکی از زبان‌های اصلی توسعه وب، جاوااسکریپت برای کدنویسان مشتاق ضروری است.

اصول برنامه‌نویسی: شروع با مفاهیم اصلی

زبان‌های برنامه‌نویسی همگی دارای بلوک‌های سازنده اساسی مشترکی هستند که پایه نوشتن کُد را تشکیل می‌دهند. تسلط بر این مفاهیم اصلی برای مبتدیانی که به دنبال رشد در برنامه‌نویسی هستند ضروری است.

متغیرها و انواع داده: ذخیره اطلاعات

هنگام یادگیری برنامه‌نویسی، یکی از اولین چیزهایی که باید درک کنید این است که چگونه داده‌ها را ذخیره، ارجاع و دستکاری کنید. این کار با استفاده از متغیرها انجام می‌شود.

• یک متغیر به عنوان یک ظرف برای اطلاعاتی عمل می‌کند که می‌توان در یک برنامه به آن ارجاع داد و به‌روزرسانی کرد.
• شما به هر متغیر یک نام سفارشی می‌دهید تا نشان‌دهنده نوع داده‌ای که نگه می‌دارد باشد، مانند userName، age یا totalCost.
• متغیرها دارای یک نوع داده مرتبط هستند که تعیین می‌کند چه نوع داده‌ای می‌توانند ذخیره کنند، مانند اعداد، متن یا مقادیر درست/غلط. انواع داده رایج عبارتند از:
  • int: اعداد صحیح
  • double: اعداد اعشاری
  • string: متن
  • boolean: مقادیر منطقی درست/غلط
• وقتی می‌خواهید با داده‌های یک متغیر کار کنید، کافی است به نام آن ارجاع کنید. برای مثال، می‌نویسید userName = “Mary” تا متن “Mary” را در متغیر userName ذخیره کنید.

درک نحوه تعریف، مقداردهی اولیه و دستکاری متغیرها برای ذخیره، دسترسی و اصلاح داده‌ها در هر برنامه‌ای که به عنوان یک مبتدی می‌نویسید ضروری است.

ساختارهای کنترلی: هدایت جریان

ترتیبی که دستورات در یک برنامه اجرا می‌شوند، جریان کنترلی نامیده می‌شود. ساختارهای کنترلی به شما کنترل بیشتری بر این جریان می‌دهند تا به صورت شرطی کُد را اجرا کنید یا بلوک‌های کُد را تکرار کنید.

دو ساختار کنترلی رایج عبارتند از:

• دستورات شرطی: این‌ها به شما امکان می‌دهند شرایط منطقی را بررسی کنید و بلوک‌های کُد مختلفی را بر اساس نتیجه اجرا کنید.
• حلقه‌ها: این‌ها به شما امکان می‌دهند یک بلوک کُد را چندین بار تکرار کنید.

این کُد اعداد ۰ تا ۴ را چاپ می‌کند.

تسلط بر ساختارهای کنترلی برای هدایت نحوه اجرای برنامه‌ها و پاسخ پویا به شرایط مختلف کلیدی است.

توابع و کدنویسی مدولار

یک تابع بلوک، کُدی قابل استفاده مجدد است که می‌توان از چندین مکان در یک برنامه “فراخوانی” کرد. توابع با اجازه دادن به شما برای تقسیم وظایف پیچیده به مراحل کوچک‌تر و نام‌گذاری‌شده، کُد مدولار را ترویج می‌دهند.

برای مثال، می‌توانید به جای تکرار فرمول مالیات در همه جا، منطق محاسبه مالیات فروش را در یک تابع calculateTax() کپسوله کنید.

مزایای استفاده از توابع:

• کُد DRY: خودت را تکرار نکن (Don’t Repeat Yourself)
• قابلیت استفاده مجدد: توابع را می‌توان از هر جایی فراخوانی کرد
• خوانایی: به مراحل نام می‌دهد
• کپسوله‌سازی: جزئیات پیچیده را مخفی می‌کند

با پیشرفته‌تر شدن برنامه‌ها، توابع برای مدیریت پیچیدگی حیاتی می‌شوند.

درک نحو و معانی

هنگام یادگیری یک زبان برنامه‌نویسی، باید هم نحو و هم معانی آن را درک کنید:

• نحو (Syntax) به قوانین ساختاری زبان اشاره دارد – روش صحیح نوشتن کُد تا کامپیوتر بتواند آن را تفسیر کند. کروشه‌های ناهماهنگ یا علائم نگارشی نادرست منجر به خطاهای نحوی می‌شود.
• معانی (Semantics) به این اشاره دارد که دستورات کُد شما در واقع چه معنایی دارند و چگونه تفسیر می‌شوند تا بر رفتار برنامه تأثیر بگذارند. دو دستور با نحو صحیح ممکن است بر اساس معانی معنایی خود نتایج متفاوتی تولید کنند.

در شروع، ابتدا روی نوشتن کُد با نحو صحیح تمرکز کنید و سپس یاد بگیرید که چگونه معانی زبان بر مقادیر، تغییرات حالت و جریان برنامه تأثیر می‌گذارند.

چگونه برنامه‌نویسی را به صورت رایگان یاد بگیریم؟

استفاده از پلتفرم‌های رایگان کدنویسی برای مبتدیان

پلتفرم‌های آنلاین رایگان بسیاری وجود دارند که به شما امکان می‌دهند بدون هیچ سرمایه‌گذاری مالی یادگیری برنامه‌نویسی را شروع کنید.مانند:

• Codecademy: دوره‌های رایگان در چندین زبان مانند پایتون، جاوا، جاوااسکریپت، SQL و غیره ارائه می‌دهد.
• Khan Academy: دوره‌های رایگان کدنویسی برای مبتدیان با تمرکز بر اصول توسعه وب با استفاده از HTML، CSS و جاوااسکریپت ارائه می‌دهد.
• freeCodeCamp: یک جامعه منبع باز با دوره‌های کدنویسی خودآموز و پروژه‌های رایگان.
• Scrimba: آموزش‌های اسکرین‌کست تعاملی به شما امکان می‌دهند همراه با مربی کُد بزنید.

یافتن PDFها و کتاب‌های الکترونیکی کدنویسی برای مبتدیان

به صورت آنلاین به دنبال PDFها و کتاب‌های الکترونیکی رایگان کدنویسی بگردید تا به عنوان مواد مطالعه اضافی استفاده کنید.

با وجود دوره‌های آنلاین رایگان فراوان، مستندات، جوامع و کتاب‌ها – قطعاً می‌توانید اصول کدنویسی را بدون صرف هزینه‌ای درک کنید.

تمرین عملی: ساخت پروژه‌ها و استفاده از اپلیکیشن‌های کدنویسی

تمرین عملی برای مبتدیان ضروری است تا مفاهیم کدنویسی آموخته‌شده را در محیطی عملی و واقعی به کار ببرند.

شروع با پروژه‌های کدنویسی ساده

هنگام شروع، روی پروژه‌های کوچک و قابل مدیریت تمرکز کنید تا با نوشتن و اجرای کُد راحت شوید:

• یک وب‌سایت یا وبلاگ شخصی با استفاده از HTML، CSS و جاوااسکریپت بسازید. این به شما امکان می‌دهد پیشرفت خود را نمایش دهید. گزینه‌های میزبانی رایگان شامل GitHub Pages یا Netlify است.
• اپلیکیشن‌های وب یا موبایل بسازید که مشکلات واقعی را حل کنند، حتی اگر در مقیاس ساده باشند. مشکلاتی در زندگی روزمره خود شناسایی کنید که اپلیکیشن‌ها می‌توانند آن‌ها را حل کنند.

تمرین با چالش‌های کدنویسی آنلاین

پلتفرم‌های آنلاینی مانند HackerRank چالش‌های کدنویسی ارائه می‌دهند تا مهارت‌های شما را تقویت کنند:

• چالش‌های کدنویسی تکنیک‌های برنامه‌نویسی را بهبود می‌بخشند ، ساختارهای داده، الگوریتم‌ها، مسائل ریاضی، مشکلات یادگیری ماشین و غیره را در چندین زبان تمرین کنید.
• در مسابقات شرکت کنید تا خود را به چالش بکشید و مهارت‌های خود را محک بزنید.
• با حل مشکلات واقعی مطرح‌شده در این پلتفرم‌ها، پروژه‌های شایسته نمونه‌کار توسعه دهید.

با چالش‌های آسان شروع کنید و پیشرفت و عملکرد خود را در طول زمان پیگیری کنید.در صورت شکست‌ استقامت کنید.

یادگیری و بهبود مداوم

بهبود مهارت‌های کدنویسی نیاز به تعهد و تلاش مداوم دارد. در اینجا چند استراتژی برای ادامه یادگیری و تبدیل شدن به یک توسعه‌دهنده بهتر آورده شده است:

تسلط بر تکنیک‌های پیشرفته کدنویسی

• در اصول اولیه متوقف نشوید.
• یک زبان یا فریم‌ورک خاص را انتخاب کنید و هدف تسلط کامل بر آن را داشته باشید.
• تکنیک‌هایی مانند اشکال‌زدایی، پروفایلینگ و بهینه‌سازی را یاد بگیرید تا کُد بهتری بنویسید.
• چالش‌های کدنویسی در پلتفرم‌هایی مانند LeetCode و HackerRank را انجام دهید.

حفظ مهارت‌ها با LinkedIn Learning و دیگر پلتفرم‌ها

• LinkedIn Learning دوره‌های پیشرفته کدنویسی عالی توسط متخصصان صنعت ارائه می‌دهد.
• پلتفرم‌های MOOC دیگر مانند Coursera، edX و Udemy نیز محتوای عالی دارند.
• زبان‌ها، فریم‌ورک‌ها و مفاهیم جدید را از طریق این دوره‌ها یاد بگیرید.
• مهارت‌ها را با ساخت پروژه‌های شخصی به کار ببرید.

تعامل با جوامع برای رشد

• به جوامع توسعه‌دهندگان آنلاین مانند GitHub و Stack Overflow بپیوندید.
• از طریق وبلاگ‌ها و پادکست‌های توسعه‌دهندگان از آخرین اخبار و روندها به‌روز بمانید.
• در پروژه‌های منبع باز مشارکت کنید تا یادگیری عملی داشته باشید.

کاوش در توسعه وب کامل (فول‌استک)

• به جای محدود ماندن به فرانت‌اند یا بک‌اند، به فکر تبدیل شدن به یک توسعه‌دهنده کامل باشید.
• این به شما امکان می‌دهد کل معماری یک اپلیکیشن وب را درک کنید.
• مهارت‌هایی مانند طراحی پایگاه داده، پیکربندی سرور، توسعه API و غیره را یاد بگیرید.
• انجام پروژه‌های کامل به طور قابل‌توجهی توانایی‌های کلی شما را بهبود می‌بخشد.

کلید موفقیت این است که هرگز یادگیری را متوقف نکنید. هر روز محتوای برنامه‌نویسی مصرف کنید، با فناوری‌های جدید آزمایش کنید، خود را با پروژه‌ها به چالش بکشید و با جامعه تعامل کنید. این به شما کمک می‌کند به طور مداوم بهبود یابید و به‌روز بمانید.

در نهایت،یادگیری برنامه‌نویسی فرصت‌های شغلی جدیدی را باز می‌کند و به شما امکان می‌دهد اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های جذابی بسازید. با وجود منابع رایگان فراوان، هر کسی می‌تواند شروع به یادگیری کند. بنابراین هر روز زمانی را کنار بگذارید، به آن پایبند باشید، از جوامع استفاده کنید و خیلی زود مهارت‌های برنامه‌نویسی خود را توسعه خواهید داد.