چرا فین‌تک‌ها در ۲۰۲۵ باید برای ریسک‌های هوش مصنوعی آماده شوند؟

صنعت فین‌تک در سال‌های اخیر با سرعتی چشمگیر رشد کرده و نقش مهمی در تغییر چهره خدمات مالی داشته است. به گزارش زیبال، سال ۲۰۲۵ نقطه عطفی برای این صنعت خواهد بود؛ چراکه پنج ترند جهانی مسیر آینده آن را مشخص می‌کنند. یکی از مهم‌ترین این روندها، تاب‌آوری در برابر هوش مصنوعی است؛ موضوعی که هم از منظر ریسک‌های نوظهور و هم به دلیل الزامات قانونی جدید اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.

رشد هوش مصنوعی و چالش‌های امنیتی در فین‌تک

استفاده گسترده از هوش مصنوعی، به‌ویژه هوش مصنوعی مولد (Generative AI)، در سال‌های اخیر موجب تحولی عظیم در نحوه ارائه خدمات مالی شده است. بانک‌ها، استارتاپ‌های فین‌تک و شرکت‌های پرداخت از این فناوری برای تحلیل داده‌ها، بهبود تجربه کاربری، پیش‌بینی رفتار مشتریان و مدیریت ریسک استفاده می‌کنند.

اما همین توسعه سریع، چالش‌هایی تازه را نیز به همراه دارد. زیبال در گزارش خود هشدار می‌دهد که وابستگی بیش‌ازحد به الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌تواند آسیب‌پذیری‌های جدیدی ایجاد کند. به عنوان مثال:

• حملات سایبری

• تصمیم‌گیری‌های اشتباه الگوریتمی

• خطرات مرتبط با سوگیری داده‌ها

• اختلال در فرآیندهای عملیاتی

این موارد نشان می‌دهد که شرکت‌های فین‌تکی باید رویکردی نوین برای مدیریت ریسک و طراحی سیستم‌های مقاوم در برابر تهدیدهای ناشی از هوش مصنوعی داشته باشند.

الزامات قانونی جدید و نقش مقررات DORA

موضوع دیگری که در سال ۲۰۲۵ پررنگ‌تر خواهد شد، الزامات قانونی تازه در حوزه فین‌تک است. مقررات DORA (Digital Operational Resilience Act) که از سوی اتحادیه اروپا به اجرا گذاشته شده، یکی از مهم‌ترین این قوانین است.

مطابق با DORA، همه مؤسسات مالی و شرکت‌های فناوری فعال در این حوزه موظف هستند برای سناریوهای مختلف اختلال – از حملات سایبری گرفته تا مشکلات ناشی از خطای هوش مصنوعی – برنامه‌های مدون و عملیاتی داشته باشند.

این قانون، تاب‌آوری عملیاتی را به یک الزام قانونی تبدیل کرده است؛ به‌گونه‌ای که شرکت‌های فین‌تکی باید زیرساخت‌های خود را در برابر تهدیدها آزمایش کرده و به‌طور مداوم برای مدیریت بحران آماده باشند.

سرمایه‌گذاری‌های گسترده

زیبال در گزارش خود تأکید کرده است که هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ به بخشی جدایی‌ناپذیر از خدمات مالی تبدیل خواهد شد. سرمایه‌گذاری در حوزه AI Financial Services با سرعتی بی‌سابقه در حال افزایش است.

طبق پیش‌بینی‌ها:

• بانک‌ها و مؤسسات مالی بزرگ، سهم بیشتری از بودجه تحقیق و توسعه خود را به هوش مصنوعی اختصاص خواهند داد.

• استارتاپ‌های فین‌تکی برای افزایش رقابت‌پذیری به سمت محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی حرکت می‌کنند.

• خدماتی مانند چت‌بات‌های هوشمند، سیستم‌های تحلیل اعتباری پیشرفته و موتورهای پیشنهاددهی شخصی‌سازی‌شده بیش از پیش رواج پیدا می‌کند.

چرا تاب‌آوری  اهمیت دارد؟

افزایش وابستگی صنعت مالی به الگوریتم‌ها و مدل‌های یادگیری ماشینی، احتمال بروز اختلال‌های گسترده را بالا می‌برد. اگر یک خطای نرم‌افزاری یا حمله سایبری باعث از کار افتادن سیستم‌های هوش مصنوعی شود، پیامد آن می‌تواند به سرعت در کل بازار مالی سرایت کند.

به همین دلیل، تاب‌آوری  تنها یک انتخاب استراتژیک نیست؛ بلکه ضرورتی حیاتی برای بقا و رشد شرکت‌های فین‌تک محسوب می‌شود.

آینده فین‌تک در سایه

با توجه به روندهای پیش‌رو، می‌توان گفت آینده صنعت فین‌تک در سال ۲۰۲۵ بیش از هر زمان دیگری به هوش مصنوعی گره خورده است. شرکت‌هایی که بتوانند همزمان از فرصت‌های این فناوری بهره ببرند و در برابر ریسک‌های آن تاب‌آور باشند، برنده واقعی این میدان خواهند بود.

زیبال در جمع‌بندی گزارش خود تأکید می‌کند که نوآوری، امنیت و انطباق با مقررات سه رکن اصلی موفقیت فین‌تک‌ها در سال‌های آینده است. این سه‌گانه نه‌تنها به ارتقای اعتماد عمومی کمک می‌کند بلکه مسیر توسعه پایدار این صنعت را هموار خواهد ساخت./ایرانیان استارتاپ